"AYAKTA YOLCU ÇILGIN BİR FİKİR DEĞİL"

Dünya gazetesinden Diden Eryar Ünlü'nün haberine göre; tam 18 yıldır Avrupa'da diğer tüm havayolu şirketlerine zor günler yaşatan Ryanair borsa kapitalizasyonu 6 milyar euroya ulaşıyor. Bu Air France-KLM'in altı katı. Şirketin 2011 karı 503 milyon euro olarak gerçekleşti. Bu rakam EasyJet'in karının iki katına denk geliyor. Yılda 75.8 milyon yolcu taşıyan şirket'in 2011 cirosu ise 4.3 milyar euro oldu. Bu oran, geçtiğimiz seneye kıyasla yüzde 19'luk artışa denk geliyor.

Dünyanın en ucuz havayolu şirketi olan Ryanair, aynı zamanda dünyanın en karlı havayolu şirketi.
Ryanair'de ortalama bilet fiyatı vergiler hariç 45 euro iken, EasyJet'in ortalama bilet fiyatı 71 euro; Air France-KLM'in ise 250 euro.

Şirkette yüzde 3.7 payı olan ve 2011 yılı sonunda 18 milyon euro kazanç sağlayan Micheal O'Leary ise, Fransız Capital'e yaptığı açıklamada, "Parayı ne yapacağımızı bilmiyoruz!" diyor.

Başarının sırrı iki isimde

O'Leary bu başarısını aslında iki isme borçlu. Birincisi, Ryanair'in kurucusu Tony Ryan. İrlandalı Ryan, O'Leary'yi 30 yaşında şirketin Yönetim Kurulu'na aldı ve 1994 yılında şirketin yönetimini ona devretti.

İkinci isim ise ABD'li Herb Kellerher. South West Airlines ile 1971 yılında ucuz havayolu kavramını yaratan Kellerher, genç O'Leary'ye kendi yöntemini öğretti.

Bu yöntemin temel unsurlarından birisi, bağlantısız, direk ve kısa mesafe uçuşlar. Bu sayede uçağın doluluğu garantilenmiş oluyor. Ryanair bugün Avrupa'da bin 500 destinasyona uçuyor.

İkinci önemli unsur tek tip uçak kullanmak ve bu sayede yer operasyonlarında standartlaşma sağlamak. Ryanair genellikle 300 Boeing 737 kullanmayı tercih ediyor.

Ve üçüncü önemli unsur, diğer havayollarındaki standart uygulamalara son vermek: business class ve koltuk rezervasyonu uygulamasını kaldırmak; yiyecek-içecek servisini ücretli hale getirmek. Uçakların temizlik işini azaltmak için, koltukların sırtlarında yer alan cepler bile kaldırılmış durumda.

Her adımda ek ücret

Ryanair'in biletleri sadece internetten satın alınıyor. Kayıt için 6 euro ödeniyor. Ödemenin kredi kartı ile yapılması 6 euroya daha maloluyor. Aynı zamanda, iptal vergisi olarak 2 euro ödeniyor.

Sonuç olarak 21 euro olarak belirtilen Paris-Roma uçuşu, 36 euroya çıkmış oluyor. Bu ek fiyatlar işlem başına değil, bilet başına uygulanıyor. Yani her koltuk için ekstradan 12 euro ödemeniz gerekiyor.

Ek ücretler bununla da sınırlı kalmıyor. Herkesten önce uçağa binmek ve en iyi yeri kapmak isteyenler 5 euro fazladan veriyor.
Yolcular 15-25 kilo ağırlığındaki bavullarını bagaja veriyorlar. Fakat Ryanair'de kabine alınabilecek çanta boyutu, diğer havayolu şirketlerine oranla 10 santim daha küçük. Bunun sonucunda, kabine almak için çok büyük olan bagajlara fazladan 60 euro ödeniyor.
2011 yılında tüm bu ek gelirler, hotel rezervasyonları ve kiralık otomobillerden alınan primler şirket gelirinin yüzde 21'ini temsil etti. Yani tam 900 milyon euroyu.

Maksimum verimlilik

Şirketin önemli kurallarından birisi maksimum verimlilik. Pilotların yıllık çalışma süresi 850 saat. Yasal olarak en fazla çalışma sınırı 900 saat olarak belirlenmiş durumda. British Airways'de ise pilotların yıllık çalışma saati saati sadece 350.

Pilotların maaşları da sektör geneline kıyasla en düşük seviyede. İşe ilk giren 4 bin euro maaş alırken, daha deneyimliler ayda 7 bin ile 10 bin euro arasında gelire sahip. Ryanair'de çalışanlara ödenen para, şirketin genel gelirinin yüzde 9.6'sını temsil ediyor. Bu, diğer havayolu şirketlerine kıyasla en düşük seviye. Bu arada şirket için çalışan 8 bin 500 kişinin, büyük bir bölümü maaşını buradan almıyor. Ryanair'de pilotların yüzde 72'si, hosteslerin yüzde 61'i Crewlink ve Brookfield Aviation gibi aracı kurumlarda çalışıyorlar. Uçuş saati üzerinden ücretlendirilen bu kişiler, düzenli bir gelirleri de olmuyor. Bu personele, uçuş iptal edildiğinde hiçbir ödeme yapılmıyor. Pilotlar ise "öngörülen uçuş saati doğrultusunda" ücretlendiriliyorlar. Ryanair uçuşlarında rötar olmamasının başlıca nedeni de bu.

Taşeron kullanımı esneklik sağlıyor

Taşeron kullanmak Ryanair'e mükemmel bir esneklik sağlıyor. Şirket bu sayede yoğun olmayan dönemlerde çalışan sayısını azaltabiliyor; izinlerin ücretsiz olmasını sağlayabiliyor.

Ryanair'de hosteslerin ve kabin görevlilerin aldığı aylık maaş bin 300 euroyu geçmiyor. Bunun yanı sıra, uçakta giyecekleri formalar için 30 euro kira ödüyorlar. Yemek ve zorunlu eğitim için vermeleri gereken para 300 euroyu buluyor.

Tek pilot yeter

O'Leary bir süre önce yaptığı açıklamada, yolcu uçaklarında birden fazla pilotun yerine bir pilotun yeteceğini belirtmişti. "Bir pilot yeter, geri kalan işi nasıl olsa bilgisayar yapıyor" diyen Michael O'Leary, acil durumlarda cokpite çağrılacak bir hostesin pilota yardım edebileceğini savunuyor. Daha önce ayakta yolcu taşıma ve ücretli tuvalet uygulamaları ile gündem yaratan Avrupa'nın en büyük düşük maliyetli havayolu şirketi Ryanair'in başkanı Michael O'Leary, birçok kişi tarafından eleştirilen bu önerileriyle uçuş maliyetlerini daha da düşürmeyi hedefliyor.

Yolcu bavulunu kendi taşısın

Ryanair'in maliyetleri düşürmek için gündeme getirmeyi planladığı yeni bir uygulama da şöyle: Yolcular bavullarını çek-in işlemi sırasında teslim etmeyip, uçağa kadar kendileri götürecek.Yolcular, kabine sadece bir adet el bagajı sokabilecek ve diğer büyük bagajlarını yüklenmek üzere uçağın yanında bırakacak. Uçak indiğinde de yine bavullarını uçağın yanından alıp götürecekler. Ryanair CEO'su Michael O'Leary, "Güvenlikten kendiniz geçirebildiğiniz sürece istediğiniz kadar bagaj getirebilirsiniz. Bu uygulamayla artık bagajları almak için beklemeyeceksiniz, bagaj kaybetme derdi olmayacak" diyerek, uygulamanın avantajlı yönleri bulunduğunu dile getiriyor. O'Leary, böylece bir uçak için 5 yerine sadece bir bagaj taşıyıcısı istihdam etmenin yeteceğini söylüyor. Bununla birlikte yolcu bagajını ille de çek-in işlemi sırasında teslim etmek isterse yüklü bir bedel ödemek zorunda kalacak. Uygulamanın Ryanair'e yılda 26 milyon sterlinlik tasarruf sağlaması bekleniyor. Bu arada ulaştırma sendikaları, üyelerinin işsiz kalabileceği gerekçesiyle plana tepki gösteriyor.

2013'te trafiğinin yüzde 50'sini ucuz havayolları sağlayacak

Uluslararası Havayolu Taşımacılığı Birliği (Iata) tarafından verilen bilgilere göre, sektör 2009 yılında ABD'de 2 milyar Euro, Avrupa'da 2.4 milyar Euro, Asya'da 2.3 milyar Euro, Ortadoğu'da ise 1.5 milyar Euro kayıp verdi. Şirket iflaslarında ise ciddi bir hızlanma söz konusu. Çinli East Star Alliance, Slovak SkyEurope, İtalyan Myair, İspanyol Air Comet, İskoç Flyglobespan gibi şirketlerin de aralarında bulunduğu yaklaşık 100 havayolu şirketi son üç sene içinde iflas etti.

Geleneksel havayolu şirketlerinin karşısındaki bir diğer büyük tehdit ise ucuz havayolları. Eurocontrol tarafından verilen bilgilere göre, daha şimdiden küresel piyasanın üçte birini, Avrupa içi uçuşların ise yüzde 80'ini elinde bulunduran ucuz havayolları, 2013 yılından itibaren dünya genelindeki uçuşların yüzde 50'sini gerçekleştirecekler.

Ayakta yolcu tuhaf bir düşünce değil

. Uçakta yaptığımız satışlar ciromuzun yüzde 20'sini temsil ediyor. Bu sayede fiyatlarımızı düşük tutabiliyoruz. Geçen sene biletlerimizin yüzde 19'unu bedava dağıttık. Müşterilerimiz vergi bile ödemedi.

. Havaalanlarının vergi oranlarını indirmeleri için pazarlık yapıyoruz. Bu da bizim iletişim planımızı finanse etmemizi sağlıyor.

Ayakta yolcu almak tuhaf bir düşünce değil. Hızlı tren TGV'nin bazı yolcuları ayakta seyahat ediyor. Fakat herhangi bir kaza durumunda, korunmamış oluyorlar. Uçak da tren kadar güvenli. Uçuşların yüzde 99'unda hiçbir sorun yaşanmıyor. Eğer arka koltuklardan on sıra kaldırabilirsek, uçağa 189 yolcu almak yerine, 240 yolcu alabiliriz. Bu masraflarımızı düşürür. Ayrıca, ayakta yolcu biletlerini 1 Euro'ya satacak olsak, ilk tükenen biletler bunlar olur.

. Kısa bir süre sonra görevi burakacağımı söylemek beni motive ediyor. Ayrıca, şirket tek bir adama bağlı değil. Ryanair'de çalışan insanlar, durumlarından gayet memnunlar ve söylenenlerin tersine, hayatlarını gayet iyi kazanıyorlar.