Mahkemeden Boeing’e Kötü Haber!

ABD’li bir federal hakim, Boeing’in 737 Max uçaklarının geliştirilmesi sırasında Federal Havacılık İdaresi'ni (FAA) yanıltarak yaptığı suistimallerle ilgili suçlamaları kabul edip para cezası ödemesi karşılığında davadan kurtulmasına olanak tanıyan bir anlaşmayı reddetti. Karar, 346 kişinin hayatını kaybettiği iki ölümcül uçak kazasıyla bağlantılı olarak havacılık devinin cezai takibinde belirsizlik yarattı.

Teksas’taki ABD Bölge Mahkemesi Hakimi Reed O’Connor’ın kararı, hem Boeing hem de Adalet Bakanlığı için yeni bir pazarlık sürecini gündeme getirebilir. Ancak karar, Endonezya ve Etiyopya’da gerçekleşen kazalarda hayatını kaybedenlerin ailelerini memnun etmiş görünüyor. Aileler yıllardır kamuya açık bir dava süreci, şirket yetkililerinin yargılanması ve Boeing’e daha ağır mali yaptırımlar uygulanmasını talep ediyordu.

2021’de Anlaşma Sağlanmıştı

Adalet Bakanlığı, Ocak 2021’de Boeing’i FAA’yı dolandırmakla suçladı ve aynı yıl şirketle ertelenmiş bir dava anlaşması yaptı. Bu anlaşmaya göre Boeing, FAA’nın 737 Max uçak filosunu 20 ay süreyle yere indirmesi nedeniyle zaten havayollarına ödemesi gereken paranın da içinde bulunduğu toplam 2,5 milyar dolar tutarında bir ceza ödeyecek ve üç yıl boyunca başka bir suç işlememesi halinde suçlamalardan kurtulacaktı.

Ancak kurban yakınları, anlaşmadan haberdar edilmemeleri nedeniyle Adalet Bakanlığı’nı eleştirdi. Hakim O’Connor, geçen yıl kurbanların haklarının ihlal edildiğine hükmetti ancak anlaşmayı bozma yetkisi olmadığını belirtti.

Kazalar ve MCAS Sistemi

Boeing’in 737 Max uçakları, kazalara neden olan ve MCAS olarak bilinen bir uçuş kontrol sistemini FAA’ya eksik açıklamakla suçlanıyor. Bu sistem, uçakların daha az maliyetli bilgisayar tabanlı eğitimle uçurulmasına olanak sağladı. Ancak sistemin riskleri, ilk kaza olan 2018’deki Java Denizi faciasına kadar kamuoyunca bilinmiyordu. İkinci kaza, 2019’da Etiyopya’nın Addis Ababa kenti yakınlarında meydana geldi ve MCAS sisteminin kontrol edilememesi bu kazada da belirleyici oldu.

Hakim Anlaşmayı Reddetti

Hakim, Boeing’in Mart 2025’te dört haftalık duruşmaları kabul ettiği itiraf anlaşmasını reddetti. Bu anlaşma kapsamında Boeing’in 487 milyon dolarlık ceza ödemesi, güvenlik ve uyum programlarına 455 milyon dolar yatırım yapması ve üç yıllık bir denetim sürecine tabi olması planlanıyordu.

Boeing avukatları, anlaşmayı savunarak şirketin ulusal ekonomi ve savunma için kritik bir öneme sahip olduğunu belirtti. Ancak bu savunma, mahkeme salonunda bulunan kurban yakınları tarafından tepkiyle karşılandı. Kurbanlardan birinin babası olan Michael Stumo, “Boeing, ekonomiye olan katkısı nedeniyle dokunulmaz hale getiriliyor. Bu, insanları cezasız bir şekilde öldürmelerine izin verildiği anlamına geliyor” ifadelerini kullandı.

Hakimin kararı, Boeing’e yönelik cezai takibatın devam etmesi ve şirketin yeni yaptırımlarla karşı karşıya kalması olasılığını gündeme getirdi. Şirketin nasıl bir savunma stratejisi izleyeceği ise belirsizliğini koruyor.