Oktay Erdağı’ndan SHGM’ye “dijitalleşme” eleştirisi: “Emniyet olmadan dijitalleşme slogan olur”

Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün (SHGM) dijitalleşme vizyonuna yönelik eleştiriler gündeme geldi. SHGM eski Genel Müdür Yardımcısı Oktay Erdağı, kaleme aldığı değerlendirmede, havacılıkta dijitalleşmenin bir hedef değil, emniyet ve yönetişimi güçlendiren bir araç olması gerektiğini vurguladı.

Erdağı, SHGM Genel Müdürü’nün devlet ajansı Anadolu Ajansı’na yaptığı “Dijitalleşmede ilk ülke olacağız” açıklamasını eleştirerek, havacılık gibi emniyetin temel unsur olduğu bir alanda bu tür söylemlerin slogandan öteye geçmediğini ifade etti. Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü’nün (ICAO) yaklaşımına dikkat çeken Erdağı, dijitalleşmenin reklam faaliyeti değil; veri temelli yönetim, güçlü denetim ve standartlara bağlılık çerçevesinde yürütülmesi gereken bir emniyet konusu olduğunu kaydetti.

“Araç amaç haline getirildi”

Erdağı’na göre ICAO, dijitalleşmeyi Küresel Hava Seyrüsefer Planı (GANP), Küresel Havacılık Emniyeti Planı (GASP), SWIM altyapısı, SMS uygulamaları, NOTAM modernizasyonu, e-sertifikasyon ve siber güvenlik ekseninde ele alıyor. Bu yaklaşımda dijitalleşmenin ancak liyakatli insan kaynağı ve etkin denetimle anlam kazandığını vurgulayan Erdağı, Türkiye’de ise aracın amaç haline getirildiğini savundu.

ICAO denetimleri hatırlatıldı

Yazıda, Türkiye’nin Eylül 2024’teki ICAO denetim sonuçlarına da atıf yapıldı. Erdağı, denetimlerde ortalamanın altında puan alındığını ve Türkiye’nin 193 üye ülke arasında 153’üncü sıraya gerilediğini belirterek, bu tablonun kamuoyuna “ilk ülke olacağız” söylemiyle anlatılmasını eleştirdi. Erdağı, “Asıl soru; hangi dijitalleşme, hangi standart ve hangi emniyet çıktısı?” ifadelerini kullandı.

KDM yazılımına ilişkin sorular

SHGM’nin dijital dönüşüm kapsamında kullandığı Solvera yazılımı KDM’ye de değinen Erdağı, yazılımın hangi ihale yöntemiyle alındığının, bugüne kadar ne kadar ödeme yapıldığının ve hizmet kalitesine ne tür katkı sağladığının kamuoyuyla paylaşılmadığını ileri sürdü. Yazılımın ICAO’nun SWIM mimarisiyle uyumu, veri analitiği üretip üretmediği gibi soruların da yanıtsız kaldığını kaydetti.

“Şeffaf olmayan dijitalleşme algıyı büyütür”

Erdağı, dijitalleşmenin şeffaflıkla başlaması gerektiğini belirterek, şeffaf olmayan uygulamaların emniyeti değil algıyı büyüttüğünü ifade etti. SHGM’de uzun süredir tam zamanlı bir havacılık sağlık otoritesinin bulunmaması, uluslararası sertifikalı denetçi eksikliği ve 2024 yılında kayda geçen 21 hava aracı kazasının da dikkate alınmadığını savundu.

“Önce hesap verilebilirlik”

Değerlendirmesinin sonunda Erdağı, belgelerin dijital ortama taşınmasının tek başına yeterli olmadığını vurgulayarak, “Denetim zihniyeti analog kalırsa dijital sistemler sadece veri deposu olur” ifadelerini kullandı. SHGM’nin dijitalleşmeden önce hesap verebilirliği tesis etmesi gerektiğini belirten Erdağı, ICAO’nun yaklaşımını şu sözlerle hatırlattı: “Dijitalleşme bir teknoloji işi değil, emniyet ve yönetişim işidir.”