ONEWORLD BÜYÜRKEN STAR ALLIANCE KÜÇÜLECEK!

JSF kısaltmasıyla bilinen F35’lerin seri üretiminin geç kalması, uçağın diğer alıcı ülkeleri kadar ülkemizi ve milli savunma sanayimizi de etkiliyor. Sözde değil, gerçek bölgesel güç olmak için F35’ler çok önemli.

Joint Strike Fighter, kısa adıyla JSF ya da bir diğer adı ile F35 olarak bilinen savaş uçağının seri üretimiyle ilgili problemler artarak devam ediyor. Bu konu ülkemizi çok yakından ilgilendiriyor, zira Türk Hava Kuvvetleri’nin F35A modelinden 100 adet siparişi var. Ayrıca proje ortağı on ülkeden biri de Türkiye.

JSF uçakları, pek çok nedenden ötürü üretim programının 6-7 yıl gerisinde seyrediyor. ABD silahlı kuvvetlerine teslim edilmiş olan 64 adedin uçuşları geçen ay itibariyle Pentagon tarafından durduruldu. Gerekçeyse motorlarda rastlanan çatlak oluşumları. 2007 yılında da benzer sıkıntıların yaşanmasından dolayı üretim programı ciddi gecikmeye uğramıştı. JSF programının gelişiminden sorumlu en üst düzey askeri yetkili olan Korgeneral Christopher Bogdan, ana üretici Lockheed Martin’in alt yüklenicilerinin maliyeti sürekli artırmalarından dolayı çok şikâyetçi.

ABD Başkanı Obama’nın savunma sanayi harcamalarında ciddi bir kısıntıya gidecek olması Pentagon’u JSF projesinin akıbeti hakkında zorlayacak. Bogdan ayrıca uçağın işletme maliyetinin artık F16’lardan daha pahalı olmaya doğru gittiğinin altını çiziyor.

TANESİ 137 MİLYON DOLAR OLACAK

2001 yılında resmi olarak başlatılmış JSF üretim programı çerçevesinde 2 bin 400 adet üretim için öngörülen toplam maliyet 233 milyar dolar iken, bu rakam şu anda 395 milyar doları geçmiş durumda. Bir adet F35’in ortalama maliyeti bugün itibariyle neredeyse iki katı maliyete, 137 milyon dolar bedeline yaklaşmış durumda.

Emekliye ayrılmaya başlayan F4 (Phantom) modellerinin yerine envantere katılması beklenen bu uçaklar ülkemizin savunması için son derece büyük önem arz ediyor. Üretim programının en büyük müşterisi ABD Silahlı Kuvvetleri. JSF’ler mevcut F16 ve A10 modellerinin yerini alacak. Türkiye’nin yanı sıra JSF programının diğer ortakları İtalya, Kanada, Norveç, Hollanda, Danimarka, Avustralya ve İngiltere. İsrail Hava Kuvvetleri de bu modelden geçtiğimiz yıllarda sipariş verdi. ABD’li yetkililerin en büyük endişesi, sipariş veren ülkelerin bu siparişleri ertelemelerinden doğacak ek maliyetler. Yapılan hesaplara göre şayet Türkiye iki adet F35’in alımını ertelerse, uçağın maliyeti herkes için adet başına 1 milyon dolar artabilir. Ayrıca ülkemizde TUSAŞ’ın F35’e ait bazı parçaların üretimini yaptığını da belirtelim.
Her ne kadar program maliyeti beklenenin çok üstüne çıkmış olsa da, ABD’li yetkililer sorunu çözecektir. Eğer Türkiye sadece sözde bölgesel güç olmak istemiyorsa, her zaman kuvvetli ve üst düzey teknolojik donanımlı bir silahlı kuvvetlere sahip olmak zorunda.

AMERICAN-US AIRWAYS BİRLEŞMESİ VE SONRASI

American ve US Airways’in birleşmesini geçtiğimiz haftalardaki yazımızda gündeme almıştık. Bu birleşme sonucu dünyanın gerek ciro, gerekse yolcu sayısı açısından en büyük havayolu oluşuyor. Bu yüzden birleşme sürecini daha yakın takibe almak önem kazanıyor. 2012 rakamlarına göre iki havayolunun toplam cirosu 38,7 milyar dolar...
Yeni oluşacak şirketin CEO koltuğuna şu an US Airways CEO’su olan Doug Parker geçecek ve bundan böyle US Airways markası tarih olacak. Yetkililerin yaptığı açıklamalara göre havayolunun mevcut hub (ana üs) havalimanları Charlotte, Los Angeles, New York JFK, Miami, Dallas Fort Worth, Philadelphia, Phoenix, ve Washington National olmaya devam edecek.

Bunların bir kısmında verimlilik adına kapasite revizyonları kaçınılmaz olacak.

Yeni oluşacak havayolunun uluslararası uçuşlarda en zayıf olacağı bölgeyse şimdilik Asya. Bilindiği üzere Asya uçuşlarında Delta ve United çok daha kuvvetli olarak konumlanmış durumda. Beklendiği gibi yeni havayolu Oneworld ittifakında üyeliğe devam edecek, US Airways THY’nin de üyesi bulunduğu Star Alliance’dan ayrılmak zorunda kalacak. Bu birleşmenin Oneworld’e çok olumlu katkıları olacağı hesaplanırken Star Alliance’ın olumsuz etkileneceğine dikkat çekiliyor. Zira Oneworld bu birleşme sonrası ölçek olarak genişlerken Star Alliance bir miktar küçülmüş olacak.