THY PİLOTLARI İÇİN LÜBNAN’A YAPTIRIM UYGULANMALI

THY pilotlarının Lübnan’da kaçırılması ile ilgili farklı bir iddia ortaya atıldı. SHGM eski Genel Müdür Yardımcısı Oktay Erdağı, pilotların kaçırılmasından sonra Lübnan’a yaptırım uygulanması gerektiğini kaydederek, “ Her ülkenin hava aracı ve onun mürettebatı bir başka ülkeye giderken gittiği ülkenin, Birleşmiş Milletlerin (BM)  ve BM’nin bir alt kuruluşu olan Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü ICAO’nun güvencesi ve teminatı altında gitmektedir. Gerek her iki ülkenin tarafı olduğu başta Şikago Konvansiyonu ve diğer uluslararası sözleşmeler ve gerekse de iki ülke arasındaki mevcut ikili hava ulaştırma anlaşması Lübnan’a sefer yapan başta THY olmak üzere tüm Türk hava araçlarının ve bunların mürettebatlarının güvenliğinin sağlanması konusunda Lübnan’ın sorumluluklarını çok açık olarak belirlemiştir” dedi.

Erdağı, ICAO’nun ülkeler arasında yapılan hava ulaştırma anlaşmalarında yer alan sorumluluk maddelerini sıraladı ve bu sorumlulukların yerine getirilmesinin evrensel bir kural olduğunu kaydetti.

İşte Erdağı’nın iddiasına dayanak olarak gösterdiği o maddeler:

1. Akit Taraflar, uluslararası hukuka göre mevcut hak ve yükümlülüklerine uygun olarak, sivil havacılık güvenliğinin yasadışı müdahalelere karşı korunması amacıyla birbirlerine karşı üstlendikleri yükümlülüğün, bu anlaşmanın ayrılmaz bir parçasını teşkil ettiğini teyit ederler. Akit taraflar, uluslararası hukuka göre mevcut haklarının ve yükümlülüklerinin genel niteliklerini kısıtlamaksızın, özellikle 14 Eylül 1963 tarihinde Tokyo’da imzalanan Hava araçlarında İşlenen Suçlar ve Diğer Bazı Eylemlere ilişkin Sözleşme, 16 Aralık 1970 tarihinde Lahey’de imzalanan Hava araçlarının Yasadışı Yollarla Ele Geçirilmesinin Önlenmesine İlişkin Sözleşme, 23 Eylül 1971 tarihinde Montreal’de imzalanan Sivil Havacılık Güvenliğine Karşı İşlenen Suçların Önlenmesine ilişkin Sözleşme ve 24 Şubat 1988 tarihinde Montreal’de imzalanan Uluslararası Sivil Havacılığa Hizmet Veren Hava Limanlarında Yasadışı Şiddet Eylemlerinin Önlenmesine ilişkin Protokol, 1 Mart 1991’de Montreal’de imzalanan Plastik Patlayıcıların Teşhisi Amacıyla İşaretlenmesi Sözleşmesi veya Akit Tarafların taraf oldukları sivil havacılık güvenliğine ilişkin diğer herhangi bir sözleşme hükümlerine uygun hareket edeceklerdir.

2. Akit Taraflar; sivil hava aracının yasadışı yollarla ele geçirilmesini önlemek, bu hava aracının, yolcularının ve mürettebatının, havaalanlarının ve hava seyrüsefer tesislerinin emniyetine karşı diğer yasadışı eylemleri ve sivil havacılığın güvenliğine ilişkin diğer herhangi bir tehdidi bertaraf etmek üzere, talep halinde birbirlerine gerekli her türlü yardımda bulunacaklardır.

3. Akit Taraflar karşılıklı ilişkilerinde, Akit Taraflara uygulanabilir olduğu ölçüde, ICAO tarafından konulan ve Uluslararası Sivil Havacılık Sözleşmesine Ek olarak kabul edilen tüm havacılık güvenliği standartlarına ve tavsiye edilen uygulamalara uygun olarak hareket edeceklerdir. Akit Taraflar, kendi tescilindeki hava aracı işletmecilerinin veya işyeri merkezi ülkelerinde bulunan veya ülkelerinde sürekli mukim olan hava aracı işletmecilerinin ve ülkelerindeki havaalanı işletmecilerinin Akit Tarafları bağlayan bu tür havacılık güvenliği hükümlerine uygun hareket etmelerini talep edeceklerdir.

4. Akit Taraflardan her biri; söz konusu hava aracı işletmecilerinin, diğer Akit Tarafın ülkesine giriş için, bu ülkeden çıkış için veya bu ülkede kalınan süre zarfında diğer Akit Tarafça, yukarıda yer alan (3.) paragrafta atıf yapılan havacılık güvenliği hükümlerine uymalarının istenebileceği hususunda mutabıktır. Akit Taraflardan her biri, kendi ülkesinde hava aracının güvenliğinin sağlanması, yolcuların, mürettebatın el bagajlarının, genel bagajın, kargo ve hava aracı levazımatının yükleme ve boşaltma öncesinde ve sırasında kontrolü amacıyla yeterli tedbirlerin alınmasını ve etkin şekilde uygulanmasını sağlayacaktır. Akit Taraflardan her biri, belirli bir tehdidin bertaraf edilmesi amacıyla diğer Akit Tarafın makul özel güvenlik tedbirleri alınması yolunda yapacağı herhangi bir talebi olumlu şekilde dikkate alacaktır.

5. Sivil hava aracının yasadışı yollarla ele geçirilmesi olayı veya bu doğrultuda bir tehdidin vuku bulması veya bu hava aracının, hava aracının yolcularının ve mürettebatının, havaalanlarının veya hava seyrüsefer tesislerinin emniyetine yönelik diğer yasadışı müdahalelerin meydana gelmesi halinde Akit Taraflar, haberleşmede ve bu tür bir olayın veya olay tehdidinin insan hayatı konusunda riski asgariye indirmek suretiyle süratli ve emniyetli biçimde sona erdirilmesini amaçlayan diğer uygun tedbirlerin alınmasında kolaylık sağlayarak birbirlerine yardımcı olacaklardır.

6. Her bir Akit Taraf, kalkışı insan hayatını korumak için gerekli olmadıkça, kendi ülkesine iniş yapmış olan yasadışı yollarla ele geçirilmiş veya diğer yasadışı müdahale eylemlerine maruz kalmış bir hava aracının, uygun olduğu takdirde, yerde kalmasını sağlamak üzere gerekli önlemleri alacaktır. Mümkün olduğu durumlarda bu tip önlemler karşılıklı istişare temelinde alınacaktır.

Erdağı sözlerine şöyle devam etti:

“Bütün bu uluslar arası kurallara rağmen THY’nin kaçırılmış bulunan pilotları sorunun Dışişleri Bakanlığımız tarafından BM, SHGM tarafından ICAO, THY tarafından IATA ve TALPA tarafından IFALPA gündemine taşınarak gerekli olan uluslar arası duyarlılığı yaratamamış olmasını devletimizin büyük bir eksikliği olarak gördüğümü ifade etmek isterim. Bölgesinde büyük bir güç olan Türkiye’nin iki pilotunun haftalar önce kaçırılmış olmasına rağmen ilgili kurum veya kuruluşları harekete geçirememiş olmasını üzüntüyle karşılıyorum. Büyük ülkenin Dışişleri Bakanlığı, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü ve Milli Hava Yolu olmanın da büyük sorumluluklarının olduğunun bilinmesi gerekir diye düşünüyorum. Türkiye’nin ve onun ilgili kurumlarının bu olay karşısında aciz duruma düşmüş havası vermesini içimize sindirmemiz mümkün değildir. Derhal söz konusu Uluslararası kuruluşlar devreye sokulmalı ve uluslararası sorumluluklarını yerine getirmediği için Lübnan gerekli cezai müeyyide uygulanmalıdır.”