"MY TECHNIC DÜNYADAKİ SAYILI TESİSTEN BİRİ"

Türk havacılık sektörünün duayen ismi Yavuz Çizmeci, Çinli turizm ve havacılık devi HNA ile iki ülke arasında 'hava köprüsü' oluşturma hedefliyor. Çizmeci, kurucu ortağı ve CEO'su olduğu myTECHNIC ve myCARGO'nun 5 yıl sonra 2 milyar dolarlık bir iş hacmine ulaşacağını söylüyor. HNA'nın diğer iki kargo şirketi ile myCARGO'nun faaliyetlerini tek çatı altında toplayan yeni şirketi güçlendirip Hong Kong borsasına açma görevi de Çizmeci'ye verilmiş. "Çin'de üretilen iPad'leri tüm dünyaya biz dağıtacağız" diyen Çizmeci'nin yeni planı ise Çin'in farklı şehirleri ile Türkiye'nin turizm kentleri arasında direkt seferler başlatmak...

ÇİNLİ ORTAĞIMI SOROS'UN ADAMI SAYESİNDE BULDUM
Çin, hızlı büyümesi ile her sektörden işadamının odağında. Bu ülke ile sağlıklı bir iş geliştirmek için ortaklık çok cazip bir seçenek olarak görülüyor. Böyle bir ortaklığı hem de çok büyük bir Çinli şirketle gerçekleştirmiş olan Yavuz Çizmeci, sürecin nasıl geliştiğini şöyle anlatıyor: "Benim Hintli-Amerikalı bir dostum var. O arkadaş Soros'un grubunda çalışıyor. Onun vasıtasıyla tanıştım Çinli ortağım HNA ile. Bu grup 1993 yılında turizm ve havacılığa başlamış. 19 yıl önce Çinle ilgili Batı'da çok fazla pozitif bir yaklaşım yok. Kesin karar alıyorlar, ABD'den uçak alıp ülkelerine getirmeye. O zaman Boeing'in 737-200'leri var... 1989'da bende 4 737-200, 2 tane 737/300 vardı Sultan Havayolları'nda. Bunlar gidiyorlar, ABD'de hiçkimse onlara yüz vermiyor. Derken bizim Barat'la tanışıyorlar, Soros'un bir uçak leasing şirketinin yöneticisi... Barat istedikleri 3 uçağı alıp onlara veriyor. Kimse uçak vermezken Soros fonluyor Çinli firmayı. Grubun yüzde 30'unu satın alıyor. Daha sonra 1'e 1500 karla satmışlar hisseleri, şu an çok az bir hisseleri kalmış durumda. Ben o arkadaş vasıtasıyla Çinlilerle ortak oldum."

MYTECHNIC DÜNYADAKİ SAYILI TESİSTEN BİRİ
Çizmeci'nin HNA ile ortak kurduğu myTECHNIC, Airbus ve Boeing'in her türlü uçaklarının bakımının yapıldığı dündayada sayılı tesislerden biri. İstanbul, Sabiha Gökçen Havalimanı bölgesinde yer alıyor. 12 uçak aynı anda bakıma girebiliyor... Çizmeci'nin bu şirkette hisse payı yüzde 40. Çinliler ise yüzde 60'ıne sahip. "Hem büyüklük itibarıyla hem de kapasite bakımından dünyadaki sayılı bakım tesislerinden biri. Yalın bir tesis, o konseptle dizayn edildi" diyor.

Çizmeci'nin myTECHNIC'i kurma fikri, daha önce sahip olduğu Sultan Air'de yaşadığı sıkıntılardan kaynaklanmış. Çizmeci o dönem Türkiye'de yeterli uçak bakım merkezi olmadığı için uçaklarını Ekvator'a göndermek durumunda kalmış. "Biz bu ekibi bir strateji gereği kurduk. Tesisin seksapeli bir hayli yüksek" diyor Çizmeci. Tesisi kurduktan sonra kendisine Ortadoğu, Avrupa ve Amerika'dan 35 değişik fondan ortaklık teklifi geldiğini anlatıyor. Ancak aradıkları para değil, stratejik ortak olunca, kendilerine çok ciddi bir iş potansiyeli sağlayan Çinli grupla daha az bir paraya razı olarak ortaklığa gitmeye karar vermişler.

Çinli HNA bugün önemli bir bölümü büyük gövdeli uçaklar olmak üzere 350 uçağa sahip. Çin'de özel sektörün en büyüğü... Turizm alanında yine Çin'in en büyüğü haline gelmiş. Merkezleri Hangcou, Çizmeci "Bizim Antalya gibi bir yer. Antalya ile kardeş şehir olmaları için vasıta olduk. Güneyde bir ada Hangcou... Tüm Çin, Rusya, Güneydoğu Asya tatile oraya gidiyor. Aramızda bir fark bizde geceliği 25 ila 50 euro, orada 1000 ila 1500 euro... Talep çok yüksek ve iyi pazarlıyorlar..." diyor.

ÇİN'DE OLMAYAN MOTOR BAKIM TESİSİ BİZDE VAR
Peki myTECHNIC ne yapıyor? "Türkiye'de sivil havacılık gelişiyor, büyüyen bir talep var. Ortadoğu da gelişiyor ama en hızlı büyüme Çin'de var, Bu uçakların da sürekli belirli bir yaştan sonra değiştirilmesi gerekiyor. 4 ila 8 yaştan sonra leasing firmasına geri veriliyor bu uçaklar ve 1 milyon doların üzerinde maliyeti olan bakımlardan geçiyorlar. Lease dönemi biten, uçağı sıfırlayarak geri veriyor. İşte Çinli ortağımızın geri verdiği uçaklarının tümünün bakımı bizim üzerimizden geçiyor. Çin'de kendilerinin de 2 tane hangarları var ama 350 uçak için yeterli olmuyor. Çin'de uçak sayısı 2 bin civarında. İkincisi leasing firmaları uçağı geri alırken sadece Çin sivil havacılığı değil, Avrupa sivil havacılığı onaylı sertifika da istiyor. Biz EASA dediğimiz Avrupa sertifikasını da aldık."

myTECHNIC'in ikinci iş alanı ise motor bakımı. Çin'de HNA'nın uçaklarının motorunun bakımını yapacak herhangi bir tesis bulunmuyor Türkiye'deki tesisin bu yapıda olması Çinlileri ortaklığa yönelten faktörlerden biri olmuş.
Çizmeci, "Uçaklarının en azından 200-250'sinin motorlarının tamirini ve bakımını yapabilecek kapasitedeyiz. Bu başlayacak çok yakında. Senede 40-50 motor gelebilir. Her motorun revizyonu da 2.5-3 milyon dolar mertebesinde. Önemli bir iş kalemi" sözleri ile iş potansiyelini anlatıyor.

TÜRKİYE UÇAK BAKIMINDA GLOBAL BİR MERKEZ OLACAKMotor bakımı Türkiye için de önemli. Bakım ve tamir mevzuat gereği ihracat kapsamına giriyor. Türkiye'deki tüm havayolu şirketlerine de hizmet veriyor myTECHNIC. Bu hizmetler de, ithal ikamesi olduğu için ihracat sayılıyor.

Yavuz Çizmeci bir zamanlar nasıl tekstil ve otomotiv endüstrisi Türkiye'ye kaydıysa, uçak bakım işinin de önümüzdeki dönemde Türkiye'ye kayacağını düşünüyor. "Hedef  Türkiye'nin uçak bakımında bir merkez haline gelmesi" diyor Çizmeci. Hükümetin de Türkiye'nin Avrupa ve Ortadoğu'nun uçak bakım merkezi olmasını hedef olarak belirlediğini, bu amaçla tüm dünya sivil havacılık otoriteleri ile görüşmeler yaptıklarını anlatıyor. Tesislerinde birçok ülkeden uçak olduğunu söylüyor; Türkmenistan'dan, Pakistan'dan, Afrika'dan, Ortadoğu'dan...

Türkiye'nin önünün açık olduğunu düşünüyor: "Çünkü formül çok basit. Avrupa'da adam/saat maliyeti hala 70-80 eurolarda. Burada 30 dolarlarda." Bu noktada önemli olan kaliteyi oturtmak. Çizmeci'ye göre Türkiye'nin bu açıdan avantajı var, zira havacılık endüstrisi son 30 yılda yeterli kalitede eleman ürettti. Çizmeci bugün 600 eleman çalıştırıyor.

Bunun 1500'e çıkma potansiyeli olduğunu söylüyor.

Çizmeci 5 yıl sonraya baktığında, uçak bakım sektörünün motor hariç hacminin 1.5-2 milyar dolar seviyesinde olacağını öngörüyor. Şirketi için hedefi bu pazarın yüzde 20'sini almak. Avrupa'dan çok ciddi bir talep artışı gözlemliyor Çizmeci. Bugün pazarın büyüklüğü ise 450-500 milyon dolar düzeyinde. "Bugün de payımız yüzde 20" diyor. Motor bakımda da 5 yıl sonrası için pazar büyüklüğü öngörüsü 2 milyar dolar. Orada paylarının ise çok daha yüksek, yüzde 50'lerde olacağını düşünüyor. Yani Çizmeci myTECHNİC ile 5 yıl sonra 1.4 milyar dolar seviyesinde bir ciro hedefiyle hareket ediyor.

ÇİN'İN AVRUPA, AFRİKA BAĞLANTISI BİZ OLALIM
MyCARGO ise Çizmeci'nin kargo şirketi. Bu şirkete de ortak HNA. Ancak yasal mevzuat gereği bu kez çoğunluk Çizmeci'de. Yüzde 49 hisse ise Çinlilerin. MyCARGO 2006 yılında tek bir büyük gövdeli uçakla uçmaya başladı, ortaklığın sağladığı güçle bugün uçak sayısı 9. Çizmeci bu uçaklardan ikisinin 110 ton ile dünyanın en büyük kapasitesine sahip uçakları olduğunu söylüyor. Bugün Türkiye'de toplam 30 büyük gövdeli uçak bulunuyor.

myCARGO neden önemli? "Türkiye'nin lojistik merkez olma şansı çok yüksek. Coğrafi durumu, politika ve hızlı büyüme bunu çok mümkün kılıyor. Ama lojistik merkez olmanın yolu sadece liman ve karayolu bağlantısı değil, büyük gövdeli uçaklardan geçer" diye anlatıyor Çizmeci.
Grup olarak Apple ile bir anlaşma yaptıklarını, Çin'de üretilen bütün iPad'leri dünyaya kendilerinin dağıtacağını söylüyor. "Bunu sadece büyük gövdeli uçakla yapabilirsin. Çünkü dolar değeri yüksek malların dağıtımının mutlaka ve mutlaka süratli olmalıdır. Ayrıca büyük gövdeli uçakla birim maliyet düşer.  Bu stratejiden hareketle biz büyük gövdeli uçaklar aldık."

Çizmeci bu noktada hedefinin Çin ile Türkiye arasında köprüyü havayolunda kurmak olarak anlatıyor. Stratejisi bu kadar basit değil; "Bunu sarece Çin ile Türkiye arasındaki ilişki olarak tutmamak... Burada büyük bir büyüme potansiyeli var. Bugün 25 milyar dolar olmuş ticaret hacmi, 2015'te 50 olacak. Bunun da bir payı Türkiye olacak... Biz aynı zamanda Çin'in Avrupa, Afrika ve Rusya bağlantılarında transit merkezi olmayı hedefliyoruz. Dubai'nin yaptığı işi biz burada Çin için yapmak istiyoruz. Çinli ortağımız da var. Bu gücümüz de var."

Peki Çin'in bölgedeki hub'ı olmak nasıl bir pazar büyüklüğü yaratabilir? Çizmeci'ye göre 5 yıl sonra bu 2 ila 3 milyar dolarlık bir iş olacak. Bunun yarısından fazlasını kendilerinin, gerisini ise THY'nin alacağını düşünüyor Çizmeci. Hedef iddialı ama o, "Olacak, göreceksiniz" diyor. Daha sonra attıkları diğer bir önemli adımı anlatıyor: "Hong Kong'da Çinli ortağımızla bir kargo şirketi kurduk. Onun amacı hem MyCARGO'yu, hem de Çinli ortağımızın diğer iki kargo şirketinin imkanlarını optimize edecek, networkünü geliştirecek bir operasyon yapmak. Bunun görevi de bana verildi. Onu da realize ettiğimiz zaman 40 kargo uçağına ulaşmış oluyoruz. Bu, dünyanın ikinci büyüğü oluyor. 5 yıl içinde bir noktaya getirip Hong Kong ya da Shangay borsasında halka açılacağız." Çizmeci iddialı hedefler belirlemiş ancak bu hızlı büyümeyi yönetebilmek için gerekli stratejiyi de çoktan oluşturmuş. "5 yıl sonra myCARGO ve MyTECHNIC olarak 2 milyar dolarlık bir şirket olacak. Avrupa ve Amerika'dan yönetici transfer edeceğiz çünkü bu büyüklükleri yönetebilme alışkanlığımız yok daha bizim. Bunu da görmek lazım" diyor.

Çizmeci'nin yeni planı ise Çin'den Türkiye'ye gelen turist sayısını artıracak gibi görünüyor. Çin'de şu anda yurtdışına turistik seyahat eden insan sayısı 80 milyon. Bu, önümüdeki 10 senede 200 milyona çıkacak. Türkiye'ye gelen Çinli sayısı ise 100 bin... "Bunu artırabilmenin, Çin'den turist gelmesinin tek yolu, buranın turistik yerleri ile Çin'in şehirleri arasına seferler koymak" diyor Çizmeci, "Rus gibi Antalya'ya inebilmeli, bunu da uygun bir maliyetle yapabilmeli. Ortak olduğumuz grupla bunu çalışıyoruz..."