HUKUK ve TANIM

Bana göre Hukukun temelinde yatan en önemli unsur TANIM kavramıdır.
Tanım, yaşamın her alanında ve sosyal ilişkilerde birincil öneme haizdir ve Hukuk, tanım olmadan işleyemez.
Zaten sorunlar, şu üçleme ile çözülür;

TANIM – KURAL – DÜZEN
Her tanım, beraberinde kendi kuralını da getirir.
Kural, sınırları belirler.
Düzeni, çizilmiş sınırlar içerisindeki uygulamayı da, siz sağlarsınız.
ICAO Ek’lerinin 1. Maddesi Tanıma ayrılmıştır. Doc.9713 dört kısım halinde mevcut olmasına rağmen, her Ek’in 1. Maddesi, Tanımlardır (Ek-15 de ise Mad.2’de.)
2920 SHK da ise Md.3, altı adet tanım ile havacılık hukukunun ilk örneklerinden biridir.
5431 SHGM kanununda Md.2 de yine altı adet tanım mevcuttur.
Günümüze yaklaştıkça çıkarılan ve taslak halindeki Yönetmelik ile talimatlarda da, artık uluslar arası bir düzenin yer aldığını görmekteyiz. Çoğunlukla “çeviri” sisteminden dolayı bu tanımların ilgili belgelerde yer alması, büyük bir eksikliği giderirken, beraberinde büyük bir kargaşa da getirmektedir.
1- Eski tanımları ne yapacağız?
2- Daha tanımı yapılmamış ama İngilizce olarak kullanılan kavramlar için ne yapılacak?
3- Tanımların birbirine karışmış olanlarını, nasıl ayıklayacağız?
4- Tanım Sistemini nasıl kuracağız?

Annex-1
Pilot (to). To manipulate the flight controls of an aircraft during flight time.

Pilot Hava aracının sevk ve idaresiyle görevli olan sorumlu kaptan ve/veya kaptan pilot haricindeki diğer pilotu, (SHT-1A)
Pilot Hava aracının sevk ve idaresiyle görevli olan sorumlu kaptan ve/veya kaptan pilot haricindeki diğer pilotu, (SHT-1B)
Pilot: Hava aracının sevk ve idaresiyle görevli olan sorumlu kaptan ve/veya kaptan pilot haricindeki diğer pilotu. (SHT-FTO)
Pilot; Hava aracının sevk ve idaresiyle görevli olan sorumlu kaptan pilot ve/veya kaptan pilot haricindeki SHGM tarafından yetkilendirilmiş, diğer pilot ya da pilotları, (SHT-06A.50r4)

PNF: uçuş esnasında uçağı kumanda etmeyen pilotu, (SHT OPS-1)
PF: Uçan pilotu, (SHY-01)
PNF: Uçmayan pilotu, (SHY-01)

Profesyonel pilot: Ücret karşılığı yapılan uçuş operasyonlarında hava aracı kullanma yetkisini veren lisansa sahip bir pilotu, (SHY-01)

Annex-1:
Co-pilot. A licensed pilot serving in any piloting capacity other than as pilot-in-command but excluding a pilot who is on board the aircraft for the sole purpose of receiving flight instruction.

First Officer: İkinci Pilot (SHT-61.40)
Co-Pilot (F/O) : İkinci Pilotu (SHT-61.103)
İkinci pilot: Hava aracında bulunan fakat amacı sadece lisans ya da tip yetkisi uçuş eğitimi almak olan pilot dışında, hava aracı tip listeleri ya da tip sertifikasyonuna göre veya uçuşun yürütüldüğü operasyon düzenlemeleri uyarınca idaresi birden fazla pilotu gerektiren hava araçlarında sorumlu pilot haricinde görev yapan pilotu, (SHY-01)

Annex-1:
Pilot-in-command. The pilot designated by the operator, or in the case of general aviation, the owner, as being in command and charged with the safe conduct of a flight.

Kaptan Pilot: Uçuş süresince uçağın her türlü harekatından sorumlu ve belirli ehliyete sahip pilotu, (SHY-6A)
Kaptan Pilot; Uçuş süresince hava aracının her türlü harekâtından sorumlu olan, işletme tarafından atanan, kaptan pilot statüsünde ve SHGM tarafından bu maksatla yetkilendirilmiş belirli bir lisansa sahip olan pilotu, (SHT-06A.50r4)

PIC: Pilot-In-Command / Uçuştan Sorumlu Pilot (SHT-01C)
PIC: Sorumlu kaptan pilotu (SHT-01Z-ZFTT)
PIC: Uçuştan ve ilgili uçuş esnasında aksi haller oluşmadıkça uçak ve ekipten sorumlu pilotu, (SHT OPS-1)

Commander: Mesul Kaptan (SHT-61.40)
Sorumlu pilot: Uçuş süresince hava aracının her türlü harekâtından sorumlu olan pilotu, (SHY-01)

Uçuştan sorumlu öğrenci pilot: Öğrencinin sorumlu pilot olduğu, uçuş öğretmeninin sadece öğrenciyi kumandada gözlediği ve uçuş kontrolüne müdahalede bulunmadığı uçuş süresini, (SHY-01)
Öğrenci Sorumlu Pilot: Uçuş süresince uçuş öğretmeninin sadece öğrenciyi kumanda da gözlediği ve uçuşun kontrolünde etkisinin olmadığı süreyi, (SHT-FTO)

Sorumlu Kaptan Pilot; Havacılık İşletmeleri tarafından belirlenen ve uçuşun sevk ve idaresinden sorumlu kaptan pilot veya acil durumlarda, kaptan pilotun görev yapamaması durumunda geçici olarak bu görevi üstlenecek pilotu, (SHT-18)
Sorumlu Kaptan Pilot; Havacılık İşletmeleri tarafından belirlenen ve uçuşun sevk ve idaresinden sorumlu kaptan pilot veya acil durumlarda, kaptan pilotun görev yapamaması durumunda geçici olarak bu görevi üstlenecek pilotu, (SHT-06A.50r4)
Sorumlu kaptan pilot: Uçuş süresince uçağın her türlü harekatından sorumlu olan ve Kaptan Pilot statüsünde yetkiye sahip pilotu, (SHY-SAFA)
Sorumlu kaptan pilot: Uçuş süresince uçağın her türlü harekatından sorumlu ve belirli uçak pilot lisansına sahip pilotu, (SHT OPS-1)

ICAO Annex-1
Flight crew member. A licensed crew member charged with duties essential to the operation of an aircraft during a flight duty period.
ICAO Annex-6
Crew member. A person assigned by an operator to duty on an aircraft during a flight duty period.
Cabin crew member. A crew member who performs, in the interest of safety of passengers, duties assigned by the operator or the pilot-in-command of the aircraft, but who shall not act as a flight crew member.
Flight crew member. A licensed crew member charged with duties essential to the operation of an aircraft during a flight duty period.

Uçucu Ekip: Havacılık işletmeleri tarafından belirlenen, hava aracının sevk ve idaresiyle görevli pilotlar, uçuş mühendisleri ile sertifikalı kabin içi emniyet ve diğer hizmetlerin yürütülmesiyle görevli kabin kabin ekibini ve yükleme görevlilerini, uçak tipine göre uçuş mühendisi kapsamında gerektiğinde seyrüsefer ve radyo operatörlerini, (SHT-18)
Uçucu Ekip; Havacılık işletmeleri tarafından belirlenen, hava aracının sevk ve idaresiyle görevli pilotlar, uçuş mühendisleri ile sertifikalı kabin içi emniyet ve diğer hizmetlerin yürütülmesiyle görevli kabin ekibini ve yükleme görevlilerini, uçak tipine göre uçuş mühendisi kapsamında gerektiğinde seyrüsefer ve radyo operatörlerini, (SHT-06A.50r4)

Uçuş ekibi: Hava aracının sevk ve idaresinden sorumlu pilotlar ve uçuş mühendisleri ile hizmetlerden sorumlu kabin memurlarını, (SHY-6A)
Uçuş ekibi: Bir hava aracının uçurulması için gerekli pilot, seyrüseferci, kabin personeli ve uçuş teknisyenlerini, (SHY-SAFA)

Uçuş ekibi üyesi: Uçuş süresince bir hava aracının operasyonu için gerekli olan görevleri yerine getirmekten sorumlu, SHGM tarafından lisanslandırılmış uçuş ekibi üyelerini, (SHY-01)

UÇAK MÜRETTEBATI BELGELERİNİN DÜZENLENMESİNE AİT ESASLAR HAKKINDA YÖNETMELİK
Uçak Mürettebatı : (Değişik tanım : 30/05/2007 - 26537 S.R.G Yön1.mad) Pilot, uçuş mühendisi, kabin memuru, uçak/uçuş teknisyeni, uçak yükleme uzmanı, uçuş kontrol elektronik teknisyeni, uçak mühendisi, uçuş harekat uzmanı ve SHGM tarafından ruhsatlandırılmış işletmelerin hava ambulans araçlarında görevlendirilen doktor, hemşire, ebe hemşire, sağlık teknisyenini,

Cabin Crew Member : Kabin Memuru (SHT-61.40)
Cabin Crew : Kabin Ekibi (SHT-61.40)
Kabin Ekibi; Bir uçuş görevinin yapılmasında kokpit ekibinin dışında, esas görev yeri hava aracının kabini olan ve işletmeci tarafından yolcu emniyetini ve gereksinimlerini karşılamak üzere gerekli temel ve tazeleme eğitimlerini alarak sertifikalandırılmış personeli, (SHT-06A.50r4)

Annex-1:
Cruise relief pilot. A flight crew member who is assigned to perform pilot tasks during cruise flight, to allow the pilot in-command or a co-pilot to obtain planned rest.

SHT-06A.50r4
İlave Ekip; Bir hava aracının uçuş harekatı için gerekli olan asgari sayıdaki kokpit ekibinden fazla sayıda olan ve gerektiğinde her hangi bir kokpit ekibinin görevini devralabilecek ehliyette, her iki pilot sandalyesinde görev yapabilecek ve sağ koltuk eğitimi almış kaptan pilotu ihtiva eden diğer bir kokpit ekibini, kabin ekibi için ise standart sayıdan bir fazla kabin memurunu,
İlave Tam Ekip; Bir hava aracının uçuş harekatı için gerekli olan asgari sayıdaki kokpit ekibinden ayrı olarak, tam bir kokpit ekibi ile sayısı havacılık işletmeleri tarafından, hava aracının tipine ve yapılacak uçuş harekatının özelliğine bağlı olarak, belirlenen kabin ekibi ve/veya yükleme görevlilerinden oluşan uçucu ekibi,

Tüm bunlardan anlaşılıyor ki, SHGM bünyesinde “Belgeleme Destek Birimi” kurmamış ve tek elden yapılmıyor bu çalışmalar. Sanki 30 Haziran 2009 tarihinde kendini fesheden JAA değilmiş gibi hala kanun, talimat ve yönetmeliklerde JAA (ve dolayısıyla JAR) yer almakta.

Havacılık Hukuku bir sistem ve disiplin içerisinde kendi kendini hep yenilemektedir.

Bizler bu değişime ayak uydurmak zorunda ve gücündeyiz. Tek eksiğimiz, sanki mevcut durumun (statüko) bozulmaması için uğraş veren ve havacılık kanunları gereği yapılması gerekenleri göz ardı eden bir yapıdan, dinamik ve devingen bir yapıya geçmekteki zorlukları henüz aşamamış olmamız.

14.10.1983 tarihinde yayınlanan 2920 Türk Sivil Havacılık Kanunu’nda, Md.7, 41, 42 ve 47’de Uçuş Güvenliği, Md.27’de Seyrüsefer Güvenliği ve Md.47’de Meydan Güvenliği terimleri doğru ve yerinde kullanılmıştır.
Bu talimatın hemen ardından, bu sefer başka bir talimat yayınlanıyor ama kimsenin aklına Ek.17’de “Security” kelimesi hangi anlamda kullanılmış diye bakmak gelmiyor ve bu karışıklık çelişkili ama resmi bir tanım haline geliyor.

SHT-61.40 (29-12-2003) Kabin Personeli Eğitimi ve Standardizasyonu Talimatı.
Safety: Emniyet
Security: Güvenlik
Security: Safeguarding civil aviation against acts of unlawful interference. This objective is achieved by a combination of measures and human and material resources. (ICAO Anx-17)

SHT OPS-1 ile SHT-61.40 yürürlükten kalkıyor ama Emniyet ile Güvenlik kavramlarının tanımı yapılmadığı için kargaşa devam ediyor. Üstelik SHT-17.1, SHT-17.2, SHT-17.3 ve SHT-17.4 ile “Emniyet” kelimesinin tanımı yapılmamış, “Güvenlik” hangi anlamda kullanılmış, kapsamı nedir hala belli değil. Ortada “Tanım” olmayınca yanlış ile doğru, aslına bakarak belirlenecek (Anayasa Mad.90, son paragraf).
SHT SMS: TİCARİ HAVA TAŞIMA İŞLETMELERİ VE ONAYLI BAKIM KURULUŞLARINDA EMNİYET YÖNETİM SİSTEMLERİNİN UYGULANMASINA İLİŞKİN TALİMAT
Adında ve içinde kavramların yanlış kullanıldığı yeni bir talimat geliyor. Bu talimatta yer alan SMS: Safety Management System, (GYS) Güvenlik Yönetim Sistemi yerine “Emniyet Yönetim Sistemi” diye çevrilmektedir. Umarım kavram kargaşası, düzeltilemez boyutlara gelmez.

Hukukun birleştirici ve uzlaştırıcı yanı zarar görmüş, “Türkçe Tanım” kargaşası içinden çıkılmaz bir duruma gelmiştir.
Hala tüm uluslararası havacılık Kanun, Talimat ve Yönetmeliklerin 1. bölümünün Tanımlara ayrılıyor olması bu nedenledir. Konuya göre tanımın kapsamını belgelemek.
Elimizde her türlü imkan, insan gücü ve bilgi mevcuttur.
Sadece şu soruyu kendimize sormalıyız.
Biz bu gücün farkında mıyız ve bu güçten yararlanıyor muyuz?