Havayolu Şirketine "Overbook" Cezası

Rusya’nın düşük maliyetli havayolu şirketi Pobeda Airlines, uçuşta koltuk yetersizliği nedeniyle iki yolcuyu uçağa almaması sonucu idari para cezasına çarptırıldı. Olay, 2025 yılı Ocak ayında Omsk–Moskova seferi sırasında yaşandı. Yolcuların biletleri olmasına rağmen uçağa binmeleri engellendi.

Batı Sibirya Ulaştırma Savcılığı tarafından yapılan açıklamaya göre, Omsk Ulaştırma Savcılığı tarafından yürütülen soruşturmada, şirketin yolcu taşıma haklarını sistematik biçimde ihlal ettiği belirlendi. Bunun üzerine Pobeda yönetimine uyarı gönderildi ve şirket, Rusya İdari Suçlar Kanunu’nun 14.4. maddesi kapsamında idari para cezasına çarptırıldı.

Overbooking uygulaması kanuni boşlukta

Söz konusu olay, havayollarının sıkça başvurduğu overbooking (fazla bilet satışı) stratejisinin yeniden tartışılmasına neden oldu. Havacılık sektöründe yaygın olarak kullanılan bu uygulama, yolcuların %10 ila %15'inin uçuşlara gelmeyeceği varsayımına dayanıyor. Böylece havayolları, gelirlerini artırmak için mevcut koltuk sayısından daha fazla bilet satabiliyor.

Ancak uçakta tüm koltukların dolması halinde, bazı yolcuların uçağa alınmaması gibi mağduriyetler yaşanabiliyor. Rusya’da overbooking uygulaması yasal olarak yasak değil, ancak net bir şekilde düzenlenmiş de değil. Özellikle yolculara yapılacak tazminat konusunda yasal bir boşluk bulunuyor.

Daha önce de ceza almıştı

Pobeda Airlines daha önce de benzer bir nedenle mahkemelik olmuştu. 2021 yılında, Yekaterinburg–Soçi uçuşu için uçağın 189 kişilik kapasitesine rağmen 197 bilet satılmış, yolcuların bir kısmı check-in işlemine kabul edilmemişti. Şirket bu durumu “inverter sistemi arızası” ile açıklamaya çalışsa da mahkeme bu gerekçeyi inandırıcı bulmamıştı. Karar sonucunda şirket ₽1.111 ruble (yaklaşık 1.230 dolar) ceza ödemek zorunda kalmış, istinaf mahkemesi de kararı onamıştı.

Yasal düzenleme şart

Uzmanlara göre, overbooking uygulaması başta Pobeda ve S7 Airlines olmak üzere birçok havayolunun kâr ile itibar kaybı arasında denge kurmaya çalıştığı gri bir alana dönüşmüş durumda. Yolcu haklarını güvence altına alacak açık ve bağlayıcı bir yasal düzenlemenin yapılması gerektiği vurgulanıyor.