Bedava Yaşıyoruz

Per- ve polifloroalkil maddeler (PFAS), PFOA, PFOS, GenX ve diğer birçok kimyasal maddeyi içeren bir grup, insan yapımı kimyasallardır. PFAS, 1940'lardan beri Amerika Birleşik Devletleri de dahil olmak üzere dünya çapında çeşitli endüstrilerde üretildi ve kullanıldı. PFOA ve PFOS, bu kimyasallar üzerinde en yaygın şekilde üretilmiş ve kullanılmıştır. Her iki kimyasal da çevrede ve insan vücudunda çok kalıcıdır - yani parçalanmazlar ve zamanla birikebilirler. PFAS'a maruz kalmanın insan sağlığı üzerinde olumsuz etkilere yol açabileceğine dair kanıtlar vardır.

PFAS şuralarda bulunabilir:

• Yiyeceklerde; PFAS içeren paketleme malzemelerinde, PFAS kullanılan ekipman ile işlenmiş veya PFAS ile kirlenmiş toprak veya suda yetiştirilmiş yiyeceklerde.
• Ticari Üretilen Tüketim Malzemelerinde; Leke ve su geçirmez kumaşlar, yapışmaz ürünler (örn. Teflon), cilalar, mumlar, boyalar, temizlik ürünleri ve yangın söndürme köpükleri (yangın söndürme yapılan havaalanlarında ve askeri üslerde önemli bir yeraltı suyu kirliliği kaynağı dahil) ticari ev ürünlerinde.
• İşyerlerinde; PFAS kullanan üretim tesisleri veya endüstrileri (örneğin krom kaplama, elektronik üretim veya yağ geri kazanımı) dahil olmak üzere işyerleri.
• İçme Sularında; Tipik olarak lokalize olan ve belirli bir tesisle ilişkili içme suyu (örn. Üretici, depolama, atık su arıtma tesisi, itfaiyeci eğitim tesisi) üretim yerleri.
• Yaşayan Organizmalarda; PFAS'ın zamanla birikme ve devam etme yeteneğine sahip olduğu göz önüne alınırsa balıklar, hayvanlar ve insanlar dahil tüm canlı organizmalar.

Yangın söndürücü köpüklerde PFAS kullanıldığı için olası bir kaynak olarak yangın eğitim tesislerinin yanı sıra yakın zamanda ciddi yangınlar geçiren yerlerden de bahsedebiliriz. PFAS genellikle ağır hizmet yağları ve hidrolik sıvıların bir bileşeni olduğu için, genellikle askeri üsler ve sanayi bölgeleri yakınlarındaki su kaynaklarında bulunur.

Avustralya'daki ARFF itfaiyecilerinin Airservices Australia tarafından yapılan testlerde, kanlarındaki normal toksiğin kimyasalların 20 katı olduğu bulunmuştur.

PFAS, insanların günlük olarak kullandıkları tencere, pizza kutuları ve leke tutucular gibi çok çeşitli tüketici ürünlerinde bulunur. Çoğu insan PFAS'a maruz kalmıştır. Bazı PFAS ürünleri uzun sürede vücutta birikebilir. PFAS'a maruz kalmanın insanlarda olumsuz sağlık sonuçlarına yol açabileceğine dair kanıtlar vardır. En çok çalışılan PFAS kimyasalları PFOA ve PFOS'tur. Çalışmalar, PFOA ve PFOS'un üreme ve gelişim, karaciğer ve böbrek ve laboratuvar hayvanlarında immünolojik etkilere neden olabileceğini göstermektedir. Her iki kimyasal da hayvanlarda tümörlere neden olmuştur. En tutarlı bulgular maruz kalan popülasyonlar arasında artan kolesterol seviyeleri olup, aşağıdakilerle ilgili daha sınırlı bulgulardır:

• doğumda düşük bebek ağırlıkları,
• bağışıklık sistemi üzerindeki etkiler,
• kanser (PFOA için) ve
• tiroid hormonu bozulması (PFOS için).

PFAS'ın insan ve hayvan sağlığı üzerindeki etkisi değişken ve ciddi olup, atfedilen veya ilişkili olan diğer bozukluklar şunlardır:

• yüksek kolestorol
• pre-eklampsi (ayrıca, toksemi olarak da bilinir, gebelikte potansiyel olarak tehlikeli bir komplikasyon)
• tiroid disfonksiyonu (özellikle küçük çocuklarda) ve kanser
• zihinsel bozukluk ve gelişimsel sakatlık
• kısırlık
• bağışıklık sistemi hastalığı
• Kan hastalıkları
• ülseratif kolit

Ne yazık ki, büyük ölçüde imalat ve endüstriyel kullanım nedeniyle, PFAS ülke genelinde kamu ve özel su kaynaklarında tespit edilmiştir.

Tekstiller için su ve leke çıkarıcılar (örneğin, kumaş, halı ve döşemeler) oluşturulmasında kritik bir bileşen olan PFAS’ın ikincil piyasası, yağlayıcılar, püskürtmeli kaplamalar, boyalar ve cilalar için emülgatör olmasıdır.

PFAS ayrıca aşağıdakilerin üretiminde bir bileşen olarak kullanılır:

• alev geciktiriciler ve söndürme köpükleri
• mürekkep
• pestisitler
• otomatik ve havacılık endüstrileri için hidrolik sıvılar
• tıbbi cihazlar
• renkli fotokopi ve yazıcı bileşenleri
• metal kaplama (krom gibi)
• yapışmaz pişirme kapları için kaplama
• yemek paketleme

Kaynaklar:

TS EN 1568-2 Nisan 2010  Yangın söndürücü maddeler - Köpük konsantreleri - Bölüm 2: Suyla karışmayan sıvıların yüzeyine uygulanan yüksek genleşmeli köpük konsantreleri için özellikler.

https://m.timesunion.com/news/article/PFAS-will-be-banned-from-firefighting-foam-14929848.php

Dünyadaki bazı ülkeler, fiilen florlanmış köpükleri ortadan kaldıracak yerel düzenlemeler önermişlerdir. Son iki yıl içinde alınan en önemli önlemler arasında şunlar bulunmaktadır:

• Queensland, Avustralya, Çevre ve Mirasın Korunması Bölümü. Florlu köpüklerin kullanımının yasaklanması.
• Avrupa Kimyasallar Ajansı (ECHA). Almanya ve Norveç tarafından Perflourooctanic acid 7 (PFOA) ve PFOA ile ilgili maddelerin üretimini, kullanımını ve satışını kısıtlama önerisi.
• ABD Çevre Koruma Ajansı (EPA). Önemli Yeni Kullanım Kuralının (SNUR) Teklifi: 2015'ten sonra uzun zincirli perfloroalkil kimyasalların (LC-PFCA) üretimi, ithalatı veya işlenmesi yasağı.
• Kanada Çevre Kurumu. LC-PFCA içeren AFFF'nin üretimini yasaklamak için önerilen düzenlemeler, ancak LC-PFCA içeren AFFF'nin kullanımına, satışına ve ithalatına izin vermeye devam edecektir.

ABD-FFFC (https://www.fffc.org/), AFFF, AR-AFFF, FFFP, AR-FFFP, FP ve AR-FP gibi florlu Sınıf B köpükler kullanılırken çevreyi korumak için atılması gereken adımları özetleyen bir rehber belge ve el ilanı yayınlamıştır. Hedef, bu bileşenin en kısa sürede kullanılmasının yasaklanmasıdır.

ABD’nde DOD, 2017 mali yılından bu yana, florinsiz yangın söndürme teknolojilerinde araştırma yapmak için 11 milyon dolar taahhüt etmiştir. 2020 senesinde sonuçlanmasını ümit etmektedir. Ne yazık ki, son çalışmalar, AFFF'lerin bir önemli bileşeninin, florosurfaktan perflorooktil sülfonatın (PFOS), su ve yaşam için toksik, insanların ve diğer hayvanların kanında biriken kalıcı bir kimyasal olduğunu göstermiştir. Formülasyonun film oluşturucu özelliklerini iyileştiren TDA, bu 6 aylık projenin sonunda yeni flor içermeyen düşük yüzey gerilimli yüzey aktif cisimlerini sentezlemeye başladı. (US Environmental Protection Agency)

Kanada Sivil Havacılığı, Kanadalı operatörlerden florlu köpük kullanımını zorunlu kılan ülkeye özgü bir uçak yangın söndürme standardını karşılamalarını istemişti. Ancak yeni politika, Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) tarafından belirlenen performans özelliklerinin karşılanmasına izin veriyor ama bu elbet yeterli değil. (https://chemicalwatch.com)

Görüleceği üzere, yine eski bir sanayii yok etmeden yenisine geçilemiyor.

Kurşun bazlı boyalar içerisinde büyüyüp, kurşun bazlı oyuncaklar ile oynayan bizim nesil özel bir bağışıklık sistemi üretmiş olmalı.

Yeni nesil de flor bazlı kimyasallara bağışıklık kazanmıştır inşallah.

Daha mutlu ve başarılı nice senelere…

www.servetbasol.com