ICAO 75 - AJFR 100

Albert Jean François Roper, 21 Nisan 1891'de Paris'te doğdu. Paris'teki Hukuk Fakültesini bitirerek hukuk üzerinde çalışmalarına başladı.

1919’a gelindiğinde dünyada,

-Louis Bleriot üzeri kapalı, önde tek motorlu, tek kanat ve kuyruk düzeni ile günümüzün modelini yaratmış,

-Paul Cornu, Helikopterle İlk Serbest Uçuşunu gerçekleştirmiş,

-Henry Farman, ilk Şehirlerarası uçuşu,

-Emile Aubrun ilk Gece Uçuşunu,

-Fransız Henry Fabre da, sadece denizde kullanılacak olan Hydroavion adlı uçağını uçurmuş,

-İngiltere ilk Uçabilirlik Sertifikası vermiş,

-Pierre Prier, hiç inmeden Londra’dan Parise yolcu taşımış,

-Kıtalar arası uçuş gerçekleştirilmiş,

-Dünyanın ilk Çok Motorlu Uçağı, Igor Sikorsky tarafından tasarlanan ve RBVZ [Russko-Baltijskij Vagonnyj Zavod (Russo-Baltic Cart Works)] Rus-Baltık Araba İşleri fabrikası tarafından ilk defa yolcu kabininde “Tuvalet” bulunan uçak yapılmış,

-Jiroskop ve Oto-Pilot uçaklarda kullanılmaya başlanılmış,

-Dünyanın ilk pilotsuz uçak denemesi gerçekleştirilmiş,

-Alman Hava Yolları -Deutsche Luft Reederei- Berlin ve Weimar arası düzenli yolcu taşımacılığına başlamış,

-Farman Kardeşler, F-60 Goliath model uçakları ile Toussus le Noble ile İngilterenin güneyindeki Kenley’e Ülkeler arası ilk Tarifeli uçuşları gerçekleştirmiş ve

-IATA kurulmuştu.

Havacılık yaşamı, 13 Ekim 1919’da Hava Ulaşım Kurallarının Paris'te imzalanan Barış Konferansı ile başlamış ve 1922'de kurulan Uluslararası Hava Taşımacılığı Komisyonu'nun (ICAN) ilk ve tek Genel Sekreteri olarak, dünyadaki işbirliği ilkelerini savunan ilk kişiler arasına girmeyi başarmıştı.

ICAN çatısı altında Albert ROPER, ilk Annex’leri geliştirdi (8 adet).

Fransa, Dr. Alber ROPER ile öne çıkmış ve Havacılık Hukukunda tarihe damga vuracak olan bir dönemi başlatmıştı.

27 Ekim 1925 günü Fransız Hükümetinin girişimi ile ilk defa Özel Hava Hukuku Uluslararası Konferansı düzenlenince, Özel Hukuk oluşturma çalışmaları için uzmanlardan oluşan bir komite oluşturulur. Komitenin adı Comité International Technique d'Experts Juridiques Aériens C.I.T.E.J.A. Uluslararası Hava Hukuku Uzmanları Teknik Komitesi olarak belirlenir ve Genel Sekreterliğine de Dr.Albert ROPER’i getirilir.

04-12 Ekim 1929 günü Varşova’da ikinci Uluslar arası Özel Hava Hukuku Konferansı düzenlenir. 33 ülke temsilcilerinin Polonya’nın Varşova Şehrindeki konferansında, Dr.Albert ROPER’in başkanı olduğu CITEJA’nın teklifini kabul etmesi ile meşhur 1929 “Varşova Anlaşması” vücut bulur.

II.ci Dünya Savaşı artık bitmektedir ve ABD, havacılıkta önder olma arzusunu gerçekleştirmek için önemli bir fırsat yakalamıştır. ABD’de Otomobil sanayini Fransızlar (Detroit’i kuran Cadillac, Chevrolet, Dodge, Buick, De Soto vs..), Havacılığı da Almanlar (Wilhem Edward Böing, Lockheed Martin, James Howard Kindelberger, Donald Wills Douglas) yürütmektedirler. Fransızlar ayrıca dünyada Sivil Hava Hukuku üzerine de uzmandırlar. Wright kardeşlerin ilk uçuş yalanı da tutmamıştır! Bu kötü gidişata bir son vermek ve savaş esiri hemen tüm Avrupa devletleri karşısında öne çıkmak için bir çağrı ile 07 Aralık 1944 günü Uluslararası Sivil Havacılık Konferansı düzenler. Komisyon Kararları “Convention on International Civil Aviation” adı altında basılır ve dağıtılır.

06 Haziran 1945 günü (Interim Agreement on International Civil Aviation) Uluslararası Geçici Sivil Havacılık Anlaşması yürürlüğe girer. Kararlar alınmıştır ama bu kararların uygulanması, yürütülmesi ve geliştirilmesi için köklü bir bilgi ve alt yapı gereklidir. Bu kararların yürürlüğü, geliştirilmesi ve düzenlenmesi için ICAN ve CITEJA gibi bir kuruluşlara gerek duyar. Kurumun oluşması için Provisional International Civil Aviation Organisation - PICAO çalışmalarını başlatır. Savaş galibi olarak Paris Konferansındaki kararlar temel alınarak, kuralların yaygınlaştırılması ve geliştirilmesi hedeflenir. Nihai Sened Mad.V ve VII’de, CITEJA’nın kapatılıp çalışmalarının bu çatı altında devam etmesi dileği ve tavsiyesi! mevcuttur.

Çalışmalara hızlı bir şekilde başlayan kurul, tüm geçmiş çalışmaları birleştirir ve yapılanmaya başlar. (Geçici Uluslararası Sivil Havacılık Organizasyonu-PICAO).

17 Ağustos 1945 tarihinde makine mühendisi Dr. Edward Pearson Warner, PICAO-ICAO’ya başkan ve ICAN Başkanı Dr. Albert Jean François Roper’de Genel sekreter seçilirler.

Dr.Roper başkanlığında çalışmaya başlayan kurulun ilk Ek’leri:

a) Yer işaretleri de dâhil olmak üzere muhabere sistemleri ve hava seyrüseferi yardımcı tesisatı;

b) Hava limanları ve pist hususiyetleri;

c) Uçuş kaideleri ve hava seyrüseferi kontrol usulleri;

d) İşletme personeli ve teknisyen personele ait lisanslar;

e) Hava nakil vasıtalarının havaya elverişliliği;

f) Hava nakil vasıtalarının tescil ve alameti farikaları;

g) Meteorolojik malümatın toplanması ve teatisi;

h) Borda defterleri;

i) Hava harita ve planları;

j) Gümrük ve muhaceret usulleri;

k) Tehlikede bulunan hava nakil vasıtaları ve kazaların tahkiki;

yayınlanır. Artık ICAN, PICAO’ya dönüşmüştür. Dönüşüm sırası CITEJA’dadır.

Montreal'de 21 Mayıs - 7 Haziran 1946 tarihleri arasında düzenlenen 1. Ara Meclisi, ICAO'nun kurulmasından sonra Uluslararası Hava Hukuku (yani bir Hukuk Komitesi) Daimi Komitesinin kurulmasını öngören 31 no’lu Kararı kabul eder.

CITEJA, PICAO Meclisi'nin görüşüyle tamamen aynı fikirde görünür! ve 14-19 Kasım 1946'da Kahire'deki son çalışma toplantısını (yani 15'inci Genel Kurul Toplantısı) düzenleyip Uluslararası Hava Hukuku Komisyonu'nun ICAO bünyesinde kurulmasını tavsiye eder! (Ne de olsa Fransa, ABD’nin savaş esiridir.!)

6-27 Mayıs 1947'de Montreal'de düzenlenen ICAO Asamblesi'nin 1. Oturumu, A1-46 sayılı Kararı ile Hukuk Komitesi'ni oluşturan Organizasyonun CITEJA'nın yerini alıp, kalıcı organı olmasını kabul eder. 1. Asamble aynı zamanda, CITEJA’nın son toplantısını da yapar ve kapatılmasına karar verir. Böylece, kalıcı Hukuk Komitesi 23 Mayıs 1947'de meydana gelir. Hukuk Komitesi ilk toplantısını 10 - 25 Eylül 1947'de Brüksel'de gerçekleşir.

ICAN olarak ilk Annex’leri hazırlayan Dr.Albert Roper'in, Sivil Havacılık Kurallarının yaratılmasında olduğu gibi, ICAO'nun gelişmesinde de çok önemli rolü vardır.

-13 Ekim 1919’da başlayıp 1922’de kurulan ICAN'ın ilk ve tek Genel Sekreteri,

-27 Ekim 1925’de C.I.J.E.T.A'ın ilk ve tek Genel Sekreteri,

-1944'ten 1947'ye kadar Geçici Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (PICAO) Genel Sekreteri ve,

-28 Mayıs 1947'de ICAO Genel Sekreteri oldu.

-31 Aralık 1951'de emekli oluncaya kadar da bu görevini sürdürdü.

Alber Roper, 100 yıl önce havacılığa katkı yapmaya başlamış.

Evet, ICAO’nun 75.ci kuruluş yıldönümünü kutladık geçen Cumartesi ama asıl hatırlanması gereken, sivil havacılıkta dünya işbirliğinin ilkelerini ve uluslararası konferanslarda havacılığın genel çıkarlarını savunanların öncüsü olan Albert ROPER’in dünya sivil havacılığını geliştirmeye başlamasının da 100. yılı.

Onu anmadan ICAO’nun kuruluş kutlaması yavan kalır.

Ne de olsa kendisi, ICAO’nun babası olarak anılmakta.

Yaptığı çalışmalar ve dünya sivil havacılığına katkıları hep anılacak.

www.servetbasol.com