YENİ KOKPİT KURALI TÜRKİYE'DE YILLARDIR UYGULANIYOR

Avrupa ve Kanada’daki havayolu şirketleri, Fransa’da 150 kişinin hayatını kaybettiği Germanwings kazasında, ‘uçağın ikinci pilotu tarafından kasten düşürüldüğü’ iddiası sonrası yeni bir karar aldı.

‘Pilotların uçuşta hiçbir zaman yalnız kalmayacağı’ yönündeki kararla bundan sonra kokpitte her zaman iki kişi bulunacak. Yani bir pilot dışarı çıktığında kokpite kabin amiri girecek ve diğer pilot gelinceye kadar burada bekleyecek. Avrupa ve Kanada’daki şirketlerin karar almakta çok geç kaldığı kural, Türkiye ve ABD’de ise yıllardır uygulanıyor.

Almanya ve Kanada’da havayolu şirketleri, uçuşta kabinde sürekli iki pilotun kalması kuralını getiriyor. Federal Alman Hava Taşımacılığı Ticareti Birliği (BDL) Başkanı Matthias von Randow, uçuşlarda kabinde hiçbir zaman bir pilotun yalnız kalmaması kuralının getirileceğini söyledi. Yeni kural, Lufthansa, Air Berlin, Condor ve TuiFly uçaklarında geçerli olacak. Kanada Federal Ulaştırma Bakanı Liza Raitt de, havayolu şirketlerinden ‘kokpitte iki pilot bulunması’ uygulamasına mümkün olan en kısa sürede geçmelerini istedi. Alınan kararların ardından ilk harekete geçen şirketler ise Norwegian Air, easyJet ve AirCanada oldu.

Bu arada Avrupa Havacılık Otoritesi EASA, önceki gün yeni kuralını yayınladı. Üye ülke havayollarının uyması zorunlu uygulamaya göre bundan sonra kokpitte her zaman iki kişi bulunacak. İki pilottan biri uçuş sırasında kokpitten çıkması gerekirse içeriye kabin ekibinden biri çağırılacak. Kabin memuru geldikten sonra diğer pilot kokpiti terk edebilecek.

Kasten düşürmüş

Fransız Alpleri’ne çakılarak 150 kişinin ölümüne yol açan Germanwings faciasına 28 yaşındaki yardımcı pilot Andreas Lubitz’in neden olduğu açıklanmıştı. Marsilya Savcısı Brice Robin, pilot Lubitz’in terör listesinde bulunmadığını ancak ‘uçağı kasten yok etme arzusunda olduğunun anlaşıldığını’ söyledi. Savcı Robin’in verdiği bilgiye göre, uçuşun ilk 20 dakikasında pilotlar arasındaki konuşmalarda herhangi bir anormallik yaşanmamış ancak kaptan pilotun uçağı otomatik pilota bağlayarak çıkmasından sonra bazı olaylar meydana gelmiş. Savcı, pilot Lubitz’in, ‘kaptan pilot yokken bir düğmeye basarak uçağı düşüşe geçirdiğini ve tüm ısrarlara rağmen kapıyı açmadığını’ da tespit ettiklerini açıkladı.

‘İş göremez raporu’ varmış

Alman Frankfurter Allgemeine gazetesinde yer alan habere göre, savcılık tarafından pilotun Düsseldorf ve Montabaur’daki evinde yapılan aramada, Lubitz’in sağlık durumunun elverişli olmadığını belirten iş göremez raporu yırtılmış halde bulundu. Rapora göre, kaza günü de çalışmaması gereken yardımcı pilotun, iş göremez raporunu işvereninden ve arkadaşlarından sakladığı belirtiliyor.

11 Eylül sonrası kapılar değişti

ABD’de, El Kaide terör örgütünün 11 Eylül 2001’de gerçekleştirdiği terör saldırıları sonrası uçaklardaki kokpit kapıları yenilenirken, uçuş mürettebatı dışındakilerin kokpite girişi yasaklandı. Terör örgütü elemanları, 2001’de 11 Eylül günü kaçırdıkları yolcu uçaklarını, New York’taki İkiz Kuleler ile ABD Savunma Bakanlığı Pentagon’a çarptırmıştı. Eylemde, İkiz Kuleler’de 2 bin 606, Pentagon’da 125 ve uçaklardaki 246 kişi hayatını kaybetmiş, 19 teröristle 2 bin 996 kişi ölmüştü. Olay sonrası başta ABD olmak üzere diğer ülkelerdeki havalimanlarında kırmızı alarma geçilirken, güvenlik uygulamaları en üst seviyeye çıkarıldı. Çeşitli güvenlik tedbirleri alınan uçaklarda kameralı çelik kokpit kapılar monte edilmeye başlandı.

Atlasglobal Havayolları Genel Müdürü Kaptan Pilot Orhan Coşkun ve Pegasus Havayolları Genel Müdürü Sertaç Haybat, uçuş boyunca kokpitte pilotların yalnız kalmalarına kesinlikle izin verilmediğini söyledi. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün bu yönde bir kuralının bulunmamasına rağmen kendilerinin bu konuda asla taviz vermediğini dile getiren Coşkun ve Haybat, Germanwings kazası nedeniyle uygulamanın tüm pilotlara tekrar hatırlatılacağını söylüyor.

Kaptan Pilot Orhan Coşkun’un verdiği bilgiye göre, pilotlardan biri acil ihtiyacı için dışarı çıktığında kokpite kabin amiri giriyor ve burada ayakta bekliyor. Pilotun gelmesinden sonra kokpitten ayrılan kabin amiri, yolcularla ilgilenmeye devam ediyor.

Kokpit kapılarında pilot ve kabin amirinin bildiği şifre bulunuyor. Pilot dışarı çıktığında kapı kapanıyor. Pilot tekrar odaya girmek istediğinde şifreyi girerek kapının açılmasını bekliyor. Bu süre ise 15 saniye. Kokpitteki pilot, içeriye girmek isteyen kişinin kameradan pilot veya kabin amiri olduğunu gördüğünde, ‘gaz kollarının arkasındaki yaylı butona’ basarak kapıyı hemen açabiliyor. Şüpheli durumlarda ise yine butona basarak kapıyı kilitliyor. Bu durumda dışarıdan hiç kimse içeri giremiyor. Eğer pilot bayılır ve rahatsızlanırsa, o zaman şifre girildikten 15 saniye sonra kokpit kapısı otomatik olarak açılıyor. (Mustafa Gün)