Şu gerçeği vurgulamak gerekli. ABD’nde çeşitli milletler, kendi hasletleri ile meşhur olmuşlardır.
ABD’de Otomobil Fransız’ların işidir.
Fransız kökenli Henry Martyn Leland, (16 Şub 1843—26 Mar 1932), Fransızların yoğun olduğu Kanada sınırına yakın Barton, Vermont'ta doğdu. Makinist, mucit, mühendis ve otomotiv girişimcisi olan Leland, Fransız kâşif, Detroit şehrinin kurucusu Antoine Laumet de la Mothe, Sieur de Cadillac'tan esinlenerek lüks otomotiv markaları Cadillac, Lincoln ve Buick’i üretti. Providence, Rhode Island'daki Brown & Sharpe fabrikasında mühendislik ve hassas işlemeyi öğrendi. Ardından Colt da dahil olmak üzere ateşli silahlar endüstrisinde çalıştı. 1870 gibi erken bir tarihte Leland & Faulconer makine atölyesinde müdür olarak yeni gelişen motor endüstrisine uyguladı ve daha sonra Ransom E. Olds'un Olds Motorlu Taşıt Şirketi'ne motor tedarikçisi oldu, bu Oldsmobile olarak biliniyordu. Kısa bir süre için benzersiz bir oyuncak tren olan Leland-Detroit Monoray'ı üretti.
Fransız kökenli Ransom Eli Olds, (3 Haz 1864—26 Aug 1950) ilk üretim otomobili Olds’Mobil Kavisli Çizgiler’i (Curved Dashes) 1901'de yaptı. Bu, sabit bir montaj hattı kullanılarak inşa edilen ilk araçtı. Bu üretim tekniği, Olds'un 1901'de 425 otomobil olan üretim çıktısını katlanarak 1902'de yaklaşık 2.500'e yükseltmesini sağladı. 1903'te Olds Motor Works, Oldsmobil ve REO markaları ile Amerika Birleşik Devletleri'ndeki en büyük otomotiv üreticisi haline gelmişti.
Fransız kökenli Louis-Joseph Chevrolet (25 Arl 1878 - 6 Haz 1941) İsviçre'de bir yarış arabası sürücüsü idi, 1911'de Chevrolet Motor Car Company'nin kurucu ortağı ve 1916'da Frontenac Motor Corporation'ın kurucusuydu.
Belçikalı bir göçmenin oğlu olan Henry Ford (30 Tem 1863 - 7 Nis 1947) daha çocukken anne ve babasını kaybetti ve komşuları O'Herns tarafından evlat edinildi. Baş Mühendis olarak çalıştığı Edison Company'den istifa etti ve 5 Ağustos 1899'da Detroit Automobile Company'yi kurdu. Daha sonra Dodge Kardeşler ile Ford Motor Company şirketini 16 Haz 1903’de kurarak meşhur Ford-T modelini yarattı.
ABD’de Uçak yapımı ise Almanların:
Wilhem Edward Böing, bir Alman’dır. Kendisi Maden Mühendisidir. İsviçre, Vevey’de okumuş, ardından Yale Üniversitesi’ne girmiştir. Wilhem Edward Böing olan adı, ABD vatandaşlığına geçince William Edward Boeing olarak değiştirildi. Yale Üniversitesi’nden mezun olmadan ayrılmıştır. Çünkü 1909 yılında Pasifikte Alaska Fuarına gitmiş, bu fuarda gördüğü bir makine onu çok etkilemiştir. Gördüğü şey insanlı uçan bir makinedir. Glenn Luther Martin firmasından bir uçak satın alır ve Martin’den uçuş dersleri almaya başlar. Ancak bir gün William’in uçağı arızalanınca, uçağı satın aldığı firmadan gelip uçağın incelenmesini ister. İncelemeye gelen yetkililer uçağın bir parçasının değişmesi gerektiğini söylerler. William parçanın en erken ne zaman gelebileceğini sorar. Parçanın 1 aydan önce takılamayacağını duyan William, çılgına döner ve bu yüzden Martin’le tartışır. Parça değişim tarihi değişmeyince William, arkadaşı Westervelt’le kendi uçaklarını yapmaya karar verirler. Hollanda kökenli George Conrad Westervelt, o sıralarda Deniz Kuvvetlerinde mühendistir. Boeing Westervelt’e şöyle der:
“Kendi uçağımızı kendimiz üretelim, hem de çok hızlı bir şekilde”.
Bunun üzerine Boeing ve Westervelt anlaşıp "B&W Flying Boat" Şirketini kurarlar. Kuracakları fabrika için arazi bakmaya koyulurlar ve kendisine Seattle’da bir arazi bulurlar. Boeing ve Westervelt 1916 yılında ilk uçaklarını üretirler. Şirketin adı ilk uçakla beraber "Pasifik Aero Products Co." olarak değiştirilir.
Alman kökenli olan Glenn Luther Martin, kendi uçağını üreten pilotlardan biridir ve ilk uçağını da 1912’de üretmiştir. Kurduğu şirket bir dizi birleşmelerden sonra Lockheed Martin olarak devam edecektir. Altı yaşına geldiğinde uçurtmalara ilgi duyar, ancak ilk başta arkadaşları yaptığı kutu uçurtmalarla dalga geçer. Uçurtmalar iyi uçtuğunda, insanlar kendileri için bir tane yapması için ona yirmi beş sent ödediler. Daha çok uçurtma üretmek için annesinin mutfağını bir "fabrika" haline getirir. Kansas Wesleyan, Salina'da işletme okudu. 1933'te Kansas Wesleyan Üniversitesi'nden fahri Bilim Lisans derecesi aldı. Büyüdükçe uçmaya, önce uçurtmalara, daha sonra uçağa hayran oldu. 1909'da Curtiss June Bug'a imrenerek kendi başına bir tane yapmaya karar verdi, ancak ilk test uçuşunda uçağı kaybetti. Bir sonraki çabası için Martin, uçağın yapımında ipek ve bambu kullandı. Bu uçak kısa bir uçuş yaptı.
10 Mayıs 1912'de Martin, Newport Bay, California'dan Catalina Adası'ndaki Avalon'a kendi yapımı bir deniz uçağıyla uçtu ve ardından tekrar kanalı geçti. Bu, su üzerinde uçuş için daha önceki İngiliz Kanalı rekorunu kırdı. Martin'in toplam mesafesi 109 km idi ve Newport-Avalon etabı 37 dakika sürdü. 1913'te Martin, Great Lakes çevresinde 1.400 km deniz uçağı yarışı olan Great Lakes Reliability Cruise'da yarışırken o kadar şanslı değildi.
1912'de Glenn L. Martin Company'yi kurdu. 1916'da şirketini orijinal Wright Company ile birleştirerek Wright-Martin Aircraft Company'yi kurdu. Kısa süre sonra ayrıldı ve 1917'de ikinci bir Glenn L. Martin Şirketini kurdu. Bu şirket, 1961'de American-Marietta Corporation ile birleşerek Martin Marietta Corporation oldu. 1995 yılında Lockheed Corporation ile birleşerek, büyük bir ABD havacılık ve savunma yüklenicisi olan Lockheed Martin'i oluşturdu.
İskoç bir baba ve Alman-İskandinav bir anneden doğan Donald Wills Douglas, 1909'da mezun olduktan sonra Maryland, Annapolis'teki Deniz Harp Okulu'na kaydoldu. Erken bir havacılık meraklısıydı; 1908 sonbaharında 16 yaşındayken, Wright Flyer'ın Fort Myer denemelerine tanık olması gerektiğine annesini ikna etti. Daha sonra Annapolis'teki yurt odasında, bazıları lastik bantlı ve diğer motorlu model uçaklar yaptı ve bunları arazide ve akademinin cephaneliğinde test etti. 1912'de havacılık mühendisliği alanında kariyer yapmak için akademiden istifa etti.
Grover Loening ve Glenn Curtiss tarafından iş için geri çevrildikten sonra, Douglas MIT'ye kaydoldu. MIT'den böyle bir derece alan ilk kişi olan Havacılık Mühendisliği Lisans derecesini 1914'te aldı ve dört yıllık kursu yarı sürede tamamladı; orada bir yıl daha Profesör Jerome Hunsaker'in asistanı olarak kaldı.
1915'te Douglas, Connecticut Aircraft Company'ye katılarak Donanmanın ilk zeplin olan DN-1'in tasarımına katıldı. Ağustos 1915'te Douglas, 23 yaşında baş mühendis olarak Martin S deniz uçağını tasarladığı Glenn Martin Şirketi'ne gitti. Glenn Martin, Wright-Martin'i oluşturmak için Wright Company ile birleştikten kısa bir süre sonra, Douglas Kasım 1916'da ABD Ordusu Sinyal Birlikleri'nin Havacılık Bölümünün baş sivil havacılık mühendisi olmak üzere istifa etti. Kısa süre sonra Cleveland, Ohio'da yeni kurulan Glenn L. Martin Company'ye geri döndü ve yeniden baş mühendis oldu. Douglas, Martin MB-1 bombardıman uçağını tasarlayacaktı.
Kısa süre sonra, ortağı David Davis'in sağladığı 40.000 dolarlık finansmanla ilk uçak şirketi Davis-Douglas Company'yi kurdu. Kıyıdan kıyıya durmadan uçabilen bir uçak olan Douglas Cloudster'ı inşa etmeye çalışmak için birlikte çalıştılar. Başarısız bir girişimin ardından Davis ortaklıktan ayrıldı ve Douglas, Douglas Aircraft Company'yi kurdu.
Glenn L. Martin Aircraft Company, sonra da Douglas Aircraft’da baş tasarımcı olarak çalışan ve DC-1, DC-2 serilerinin yaratıcısı Alman kökenli ve “Hollandalı” lakaplı James Howard Kindelberger’dir. Birinci Dünya Savaşı sırasında Kindelberger, ABD Ordusu Hava Servisi'nin bir üyesiydi. Memphis, Tennessee'deki Park Field'da pilot eğitmen olarak çalıştı. Savaştan sonra Kindelberger havacılıkta iş aradı. 1920'de Cleveland, Ohio'daki Glenn L. Martin Company'de baş ressam ve baş mühendis yardımcısı oldu.
Alman kökenli James Howard Kindelberger, 1930'da Douglas Aircraft Company'de DC-1 ve DC-2 nakliyeleri üzerinde çalışan genç mühendisler olarak tanıştıklarında J. L. "Lee" Atwood ile ömür boyu sürecek bir birliktelik oluştu. Kindelberger baş mühendis olarak çalıştı ve dokuz yıl boyunca Douglas'ta kaldı. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Atwood, Almanlar tarafından V-2 için geliştirilenlere dayalı geliştirilmiş roket motorlarına ihtiyaç duyulacağını biliyordu. İkili 1946'da California, Santa Susana'daki bir roket motoru test tesisine ve Los Angeles Uluslararası Havalimanı'nda bir süpersonik rüzgar tüneline 1 milyon $ yatırım yapmaya karar verdi. Kuzey Amerika'nın roketle güçlendirilmiş kıtalararası bir seyir füzesi olan Navaho'yu geliştirme sözleşmesini imzalaması, karşılığını verdi. Kindelberger 1948'de başkan ve genel müdürlüğe terfi etti ve Atwood onun yerine başkan oldu.
Navaho projesi, Kuzey Amerika'nın roket motorlarında, ataletsel navigasyon sistemlerinde ve süpersonik aerodinamikte uzmanlık geliştirmesine izin verdi. Bu da 1950'lerin sonlarında birçok gelişmiş havacılık aracı için sözleşmelerin güvence altına alınmasına yol açtı - X-15 mürettebatlı hipersonik uzay uçağı, Hound Dog füzesi ve XB-70 Valkyrie üçlü sonik bombardıman uçağı. XB-70, şirketin yeni malzemeler, kaynak ve üretim süreçleri geliştirmesini sağladı.
ABD’de Uluslararası Finans:
Uluslararası Finans (Sermaye) Sektöründe İrlanda, bankacılık ve ödemeler, fonlar, sigorta ve reasürans, yatırım ve varlık yönetimi, uçak kiralama ve son yıllarda giderek artan bir şekilde fintech (finansal teknoloji) 430'dan fazla firma ile 44.000 kişiyi istihdam etmektedir.
IFS sektöründe çalışanların yüzde 80'i doğrudan yabancı yatırımı sahasında çalışmaktadırlar.
ABD’de Akaryakıt istasyonları:
1960'lardan bu yana ABD'de akaryakıt sektörüyle ilgilenen Türkiye'den Türk, Ermeni ve Süryani girişimciler bugün hala New York, New Jersey ve Connecticut'ta 300'e yakın akaryakıt istasyonu işletiyorlar. 2 milyar doların üzerinde ekonomik girdi yaratan girişimciler, aynı zamanda 3000'den fazla kişiye istihdam sağlıyor. Benzin istasyonu işi özellikle kuzey New Jersey'de Ermenilerin ve Long Island bölgesindeki Türklerin elinde. Long Island, Kırım Tatarları ve Özbek Türkleri başlangıçta sektöre geniş çapta girmişler ve adeta kendi imtiyazlarını yaratacak kadar güçlenmişlerdir.
Bilinen ilk Türk benzin istasyonu sahibi 1960'ların sonunda Long Island'da faaliyete geçti. Türkiye'deki subay statüsünü geride bırakıp ABD'ye yerleşen Kanat Erbay, ilk Kazan Türklerinden Kenan Ödemiş, Faruk Terpiş ve eski Fenerbahçeli futbolcu Salim Görür, akaryakıt sektörüne giren ilk isimler arasında yer aldı.
ABD’de en meşhur ve başarılı Türklerden bazıları ise şunlar;
Arif Mardin, Grammy Yılın Yapımcısı Ödüllü, Albüm yapımcısı.
Muhtar Kent, Coca Cola'nın CEO'su.
Hikmet Ersek, Western Union CEO'su.
Melih Abdulhayoğlu, Comodo Internet Security CEO’su.
Eren & Fatih Özmen, Sierra Nevada Corp. CEO’ları.
Dr. Vamık Volkan, Mary Sigorni Ödüllü, Nobel Barış Ödülüne 4 kez aday gösterilen tek Türk.
“All you need in this life is ignorance and confidence; then success is sure.”
Mark Twain
“Bu dönemde ihtiyacınız olan tek şey cehalet ve güvendir; o zaman başarı kesindir.”
Yorumlar