ATCo

Meslekte Yeterlilik anlamına gelen “Licentia”, müsaade etmek, serbest kılmak anlamında kullanılır. Latince “licentia docenti” diye birlikte kullanılan bu iki kelime ‘öğretme müsaadesi’ yani bu yetkiye sahip birisinin bir mesleği yapma, uygulama ve öğretme yetkisine denir (lisans).

YÖK, SHGM ve UTED

Uluslararası bu yetkiyi illa Milli Eğitim içerisine almak istiyorsanız, bilmediğiniz çok derin bir konuda eğitim görüp, uluslararası bir kurum tarafından yetkilendirilen bu meslek sahiplerini görmezden gelmeye çalışmak (Anadolu Üniversitesi de bu eğitimi veriyor) kişilerin senelerini ve gençliklerini harcamak anlamındadır.

Hava Trafik Kontrolörü Lisans ve Derecelendirme Yönetmeliği (SHY ATCO) ve bu Yönetmeliğin Öne Çıkan Maddeleri:

• Lisans ve Derece Şartları:

- Yaş sınırı: Lisans almak için 21-30 yaş aralığında olma zorunluluğu.

- Eğitim: En az 4 yıllık yükseköğretim mezuniyeti ve temel hava trafik kontrol kursu.

- Dil yeterliliği: ICAO Seviye 4 İngilizce zorunluluğu.

- Sağlık: ICAO Ek-1 Sınıf 3 sağlık raporu (50 yaş üstü yıllık yenileme).

• Mesleki yeterlilik: Derecelerin geçerliliği için yıllık teorik ve pratik sınavlar (en az 70 puan).

Eski adı DHMI Aviation School olan ve Eğitimlerini hala "havacılık üniversitesi" olarak sürdürmeyi hedefleyen DHMİ Havacılık Akademisi, bir türlü Üniversite olamadı. Aslında hangi üniversiteyi bitirirse bitirsin, DHMİ onayı olmadıkça lisans alamayanların bazı şeyleri görmeleri gerek. “SHY-65-01 01 Hava Trafik Kontrol Hizmetleri Personeli Lisans ve Derecelendirme Yönetmeliği” göre bu tür eğitim veren Üniversitede okuyanlar ancak Hava Trafik Kontrolör Lisans sınavına girmeye hak kazanırlar. Nedeni ise basit. ATCo Lİsansını sadece DHMİ verir.

Aday olmak da öyle kolay değildir;

1- Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü Havacılık Sağlık Talimatı (SHT-MED) hükümlerine göre yetkili hastane tarafından düzenlenecek Sınıf 3 Sağlık Sertifikası almak

2- Hava/yer ve yer/yer sesli iletişiminde, yanlış anlamalara ve aksamalara yol açabilecek belirgin bir aksan veya lehçe, dilde pelteklik, gizli kekemelik ve aşırı heyecan sahibi olmamak

3- Son başvuru tarihi itibarıyla, son beş yıl içerisinde İngilizce Yabancı Dil Sınavından en az ‘C’ düzeyinde puan aldığını belgelemek,

4- Hava Trafik Kontrol Kursunun Başlayacağı 03/06/2024 tarihi itibariyle, 27 yaşından gün almamış olmak (03/06/1998 ve sonrasında doğmuş olmak.),

5- Adayların seçme sınavı;

- Bilgisayar Destekli Seçme Sınavından veya Bilgisayar Destekli Seçme Sınavının herhangi bir nedenle yapılamadığı hallerde genel yetenek, muhakeme, zekâ, hafıza ve çabuk karar verme gibi özellikleri test etmeye yönelik yazılı sınavdan,

- Sesli iletişim değerlendirmesini de içeren sözlü sınavdan oluşacak şekilde uygulanır.

Bu kadar seçicilik kadı kızı için değil, ülke semalarının güvenliği içindir. Seçildikten sonra sorumluluk almak için geçecek süre de sergilenen iş başarısına göre uzayıp kısalmakta.

Eskiden yetenek sınavlarında başarı oranı %0,9 civarında idi. Bu elbette seçenlerin entelektüel kişiliklerine göre oluşan bir yüzdeydi. Şimdi adayların seçilme yüzdesi hakkında pek bilgimiz yok ama inancım odur ki, hiç olmazsa yeterli derecede dil bilen bir adayın, yetenekleri el verdiği sürece başarılı olacağına olan inancım devam etmekte.

En az 4 yıllık yükseköğretim mezuniyeti ve temel hava trafik kontrol kursu konusu şu anlama gelmekte: DHMI'nin Havacılık Okulu uluslararası Lisans vermekte. Bunu bizim Milli Eğitim'in kapsamına almamak ile adaylara eziyet edilmekte. Özetle meslek sahiplerine meslek öğretmek, mesleğin devamı, gelişimi ve uzmanlaşması için ise kabul edilebilir bir durum. Yoksa bir meslek öğretmek için başka bir meslek sahibi olma şartı pek rastlanılır bir durum değil.

II. dünya savaşı sonrası ABD tarafından eleme kolaylığı olsun diye başlatılmış olan ayrıntısız her işte aranan bu 'Yüksek Okul' şartı, 21.yy'da yerini "Yetenek" bazlı meslek ve seçimlere bırakmışken bizim de hele yüksek yetenek isteyen bu meslekte, hala aday olarak Veteriner ya da Oküler protezci aramanın ne gibi bir yararı olduğunu da merak ediyorum.!

Bu konuyu açmamın nedeni, DHMİ Havacılık Akademisi’nin hala MEB Kapsamı dışında tutulup, Uluslararası Lisans vermesine rağmen bu lisansı kendisi vermedi diye YÖK’ün DHMI’yi görmezden gelmek ve adayların dört yılda edindikleri bir başka mesleği çöpe atmalarını istemek.

Bu ülkede çöpe atılan çok şey var. Ama gencecik insanlarımızın dört sene boyunca emek, para ve zaman vererek ülkenin kaynaklarını çöpe atmalarını istemek, hiçbir ülke için doğru bir davranış değil.

Başka ülkelerin aday olabilme örneklerine bakarsak;

AB
Eğitim: Lise diploması (Abitur) veya eşdeğer bir yeterlilik gereklidir.

ABD
Eğitim ve Deneyim: Lisans derecesine, üç yıllık aşamalı olarak sorumlu iş deneyimine veya lise sonrası eğitim ve iş deneyiminin toplam üç yıllık bir kombinasyonuna sahip olmak.

BIRLEŞIK KRALLIK
Eğitim ve Lisanslama: Aday kontrolörler, Öğrenci Hava Trafik Kontrolörü Lisansı almalı ve anormal ve acil durumların yanı sıra insan faktörleri eğitimini de içeren onaylı bir Ünite Onay Kursunu başarıyla tamamlamalıdır. Tamamlandıktan sonra, uygun derecelendirmeler ve onaylarla birlikte tam Hava Trafik Kontrolörü Lisansı için başvurabilirler.

Aramızdaki tek fark, biz gençlerimizi harcamayı iyi biliyoruz, biz ülke kaynaklarını boşa harcamayı daha da iyi biliyoruz.

“Adalet sistemini oturtan ülkeler ilerliyor. Çünkü diyor ki oradaki yurttaş, “Çok çalışırsam emeğimin hakkını alacağım”. Rekabet adil olacak ve herkes bu yarışa girecek”. Biz ne yapıyoruz? İşte nüfusun yarısı kadınlar, siz yarışa girmeyin; öbür yarısı ideolojik olarak siz filan partidensiniz, almıyorum; geri kalanlar işte şu mezhep, din vesaire, vesaire… Nüfusunun %5’i ile üretim yapan bir ülkeyiz biz. Öbür tarafta Finlandiya %100 ile giriyor yarışa ve senden çok üretiyor. Nasıl oluyor bu?

Son olarak, en önemlisi bu, bizim bu hayal ekonomisine gitmemiz için çocuklarımızın itiraz etmesi lazım. Bunu da kim ölçüyor biliyor musunuz? Bunu da OECD ölçüyor.

OECD 15 yaşındaki çocukların "critical thinking and problem solving" diye geçiyor, yani biz de bunu Türkçeye kısaca "itiraz etmek" diye çeviriyoruz, kısaca "itiraz etme becerisi".

15 yaşındaki çocukların itiraz etme becerisi.! Türkiye'de bu oran %2.2. Güney Kore'de bu oran %28. OECD ortalaması %11.

Şimdi bakın, normal koşullarda, çocuklar doğduğu zaman %5'i "üstün nitelikli" doğar.

Hiçbir şey yapmanıza gerek yok.

Biz o yüzde 5'i alıyoruz, 10 yıl eğitiyoruz ve %2.2'ye kadar düşürüyoruz.

Bizim en büyük sıkıntımız bu. İtiraz etmeyi bilmiyoruz.

İşte bu yüzden, itiraz edin diyorum.

Bana itiraz edin. Hocam bu konuşma iyi bir konuşma değil, bu konuşma olmadı diye bana itiraz edin. New York’dan bunun için mi geldin diye itiraz edin. İtiraz edin, bu çocuklar çok daha iyi eğitilmeli diye itiraz edin ve en önemlisi; bu ülke çok daha iyi yönetilmeyi hak ediyor diye itiraz edin.”

Selçuk R. Şirin | TEDxIstanbul

Ne kadar yinelesek de “imam bildiğini okur” diye bir atasözümüz var.!

Kalın sağlıcakla.

PS: Bana ısrarla “SHGM’den Hava Trafik Kontrolörleri İçin Köklü Düzenleme!” yazısını gönderip içimi dökmeme neden olan Mehmet Kali kardeşime en derin sitemlerimi iletirim.!

https://servetbasol.com