Japon Uçakları

Sadece 1920'de Japon ordusu ve donanmasının yaklaşık 1.400 savaş uçağı vardı. Sonraki yirmi yıl boyunca ve II.Dünya Savaşı sırasında, Mitsubishi firması Japon askeri havacılığının ön saflarında yer aldı.

Mitsubishi, "zengin klik" olarak çevrilen bir "zaibatsu" ydu. Bankalara sahip olan ve kendisine fon sağlayan bir aile şirketi-sanayi birleşimiydi. Mitsubishi, Mitsui, Sumitomo ve Yasuda zaibatsu ile birlikte en büyük ikinci zaibatsu idi. Girişimci Iwasaki Yataro tarafından 1873 yılında kurulan şirket, en başından itibaren güçlü bir hükümet desteği aldı. Ticaret ve ticari gemicilikle başladı, ardından madencilik, gemi yapımı, emlak, demir-çelik, sigorta, petrol arıtma ve kimyasallara genişledi.

Grup, I.Dünya Savaşı sırasında havacılığa girdi, lisanslı Fransız uçak motorları yaptı ve kısa süre sonra yine Fransız olan eğitim uçakları üretti. Sopwith Aviation Company'de baş mühendis olan İngiliz Herbert Smith başkanlığındaki bir tasarım grubu, Japon donanmasında standart ekipman haline gelen yeni savaş uçakları yaptı. Mitsubishi ayrıca, önce uçak tasarımcısı Alexander Baumann ile birlikte çalışarak ve ardından Junkers'ın Alman plan yapım firması ile işbirliği yaparak Almanya'dan dersler aldı.

1922 ve 1923'te üç küçük şirket, Japonya'da yerel şehirler arasındaki sınırlı rotaları kapsayan mütevazı bir ölçekte hava taşımacılığı hizmeti başlattı. Özel bir şirket olan Japonya Hava Taşımacılığı Enstitüsü iç hat taşımacılığında ilk oldu. 3 Kasım 1922'de Sakai ve Tokushima şehirleri arasında yolcu uçurarak hizmete başlamıştı.

1920'lerd Japon Donanması ilk uçak gemilerini inşa ederken savaş hazırlıkları da hızla ilerledi. Bunlar, dünyanın en büyüklerinden olan 244 metrelik Akagi ve Kaga'yı içeriyordu. 1930'da deniz kuvvetleri lideri Isoroku Yamamoto, savaş gemilerinin inşasını sınırlandırmak için öngörülen uluslararası anlaşma planlarını engelledi ve böylece Japonya'nın özgürce uçak gemisi üretmesinin önünü açtı. O zamana kadar Amerika Birleşik Devletleri'nin güçlü uçak gemileri vardı ve Yamamoto onları bir tehdit olarak görmekteydi. Bu Yankee savaş gemilerini vurabilecek uzun menzilli bombardıman uçaklarının yapılması talebini de gündeme getirmişti. Mitsubishi, daha sonra Nell olarak bilinen çift motorlu bir uçakla bu isteği yerine getirecekti.

Birçok Avrupa hükümeti gibi, Japon hükümeti de ticari havacılığın güçlü bir destekçisiydi, ancak ilk şirketler 1920'ler boyunca faaliyetlerini sürdürmek için mücadele ettiler. 30 Ekim 1928'de ülkede sivil havacılığın teşvik edilmesi için Japon hükümeti, daha önceki üç şirketi bünyesine katan Japan Air Transport Corporation (JAT) olarak bilinen bir ulusal bayrak taşıyıcısının kurulmasına yardım etti. JAT, ertesi yıl ilk normal yolcu servisine başladı. JAT'ın kurulması, Tokyo'da 1931 yılının ağustos ayında açılan ilk havalimanı Haneda'nın inşasını teşvik etti. JAT, hizmetinin ilk 11 yılında hükümetten 1 milyar dolar (bugünün para birimi cinsinden) eşdeğerini aldığı için şanslıydı. Bu büyük sübvansiyon karşılığında hükümet, JAT'ın uçak ve tesislerinden ücretsiz yararlanma hakkına sahipti. En önemlisi, özellikle Japon ordusu, JAT'ın işleyiş ve gelişmesinde büyük rol oynadı.

JAT resmi olarak hükümetin Sivil İletişim Bakanlığı tarafından kontrol edildiğinden, Japon ordusu 1930'ların başında Çin Mançurya'daki operasyonlara yardımcı olmak için kendi hava hizmetine ihtiyaç duyduğuna karar verdi. Böylece hükümet 1932'de Mançurya Havayolları'nın kuruluşunu yönetti. Mançurya Havayolları teknik olarak sivil bir havayolu olmasına rağmen, neredeyse Japon ordusu tarafından kontrol ediliyordu. On yılın geri kalanında ordu, Japonya'nın Asya'ya genişlemesine yardımcı olan iki benzer hava yolu daha kurdu: 1936'da Huitong Havayolları ve 1938'de daha sonra Huitong'u emen China Airways. JAT ve Çin'deki üç kukla hükümet, yeni China Airways'e büyük yatırım yaptı. China Airways'in kurulmasıyla Japonya nihayet Çin anakarasında kalıcı ve istikrarlı bir hava taşımacılığı hizmeti kurmuştu.

Japonya, önce 1931'de Çin'e karşı savaşa girdi. Ağustos 1937'de savaşın tırmanmasıyla birlikte 38 Nells'den oluşan bir filo Japonya'dan uçtu ve 2.012 kilometre uzaktaki Çin hedeflerini vurdu. Bu şaşırtıcıydı, çünkü menzili, o sırada uçan herhangi bir bombardıman uçağının iki katından daha fazlaydı. Mitsubishi bu performansı, silahları ve koruyucu zırhı uçağa koymayıp uçağı hafifleterek elde etmişti. Nitekim pilotlara zırh arzusunun korkaklık belirtisi olduğu söylenmişti.

1941'de, Japon ticari havacılığının ilk çağı etkin bir şekilde sona erdi ve 1951'de Japonya, bugün Japonya Hava Yolları olarak bilineni oluşturarak sivil hava taşımacılığına yeniden başlayacaktı.

1945'te Amerikalı yetkililer, Japonya'nın teslim olmasının ardından, Mitsubishi de dahil olmak üzere tüm Zaibatsu'ları dağıttı. Bu sanayi, savaş öncesi on yılların aile kontrolü ve mülkiyeti olmaksızın Amerikan tarzında kurulan şirketler olarak daha sonra yeniden organize edildi.

Mitsubishi, Amerikan jet avcı uçaklarını lisans altında üretmeye devam etti ve daha sonra Boeing 767 ve 777 ve McDonnell Douglas MD-11 uçakları için uçak gövdesi bölümleri üretti. Bununla birlikte ne Mitsubishi ne de başka bir Japon şirketi askeri havacılıkta yeniden bağımsız bir yapı kuramadı.

1930'lardaki gelişme aşamasında, ithal uzmanlığa büyük ölçüde bağlı olan Japonya'nın uçak imalat endüstrisi, Kokenki'nin orijinal ve yeni teknolojilerin akışını görmeye başlaması ile hız aldı ve bu gelişen sanayi sektörünün dayanak noktası olarak, bu gelişmelerin çoğundan Havacılık Bölümü mezunları sorumluydu. Mezunlar arasında Zero Fighter'ın efsanevi tasarımcısı Jiro Horikoshi de vardı. Suzuki, "Bu başarılar mümkündü çünkü Tanakadate her zaman geleceğe bakıyordu ve havacılık araştırmaları ve eğitimi için sağlam bir çerçeve oluşturdu" diyor.

"Tanakadate’nin Japonya'da havacılığın babası olduğuna kimse itiraz edemez."

1945 öncesi Japonlarda, 6 değişik model toplam 361 Fransız, 4 değişik model toplam 510 İngiliz, 2 değişik model toplam 322 Alman, 1 modelde 85 İtalyan ve 1 modelden de 20 ABD yapımı, toplamda 1298 yabancı savaş uçağı vardı. Ayrıca;

Aichi markasının ürettiği 13 değişik modelden toplam 3962,

Gasuden markasının ürettiği 1 modelden toplam 1,

Hiro markasının ürettiği 5 değişik modelden toplam 138,

Kayaba markasının ürettiği 1 modelden toplam 1,

Kawanishi markasının ürettiği 13 değişik modelden toplam 2024,

Kawasaki markasının ürettiği 20 değişik modelden toplam 10747,

Kokusai markasının ürettiği 5 değişik modelden toplam 1108,

Koshiki markasının ürettiği 1 modelden toplam 2,

Kyushu markasının ürettiği 5 değişik modelden toplam 1467,

Mansyu markasının ürettiği 1 modelden toplam 1329,

Mitsubishi markasının ürettiği 32 değişik modelden toplam 26363,

Nakajima markasının ürettiği 36 değişik modelden toplam 22245,

Nihon markasının ürettiği 1 modelden toplam 1,

Nippi markasının ürettiği 1 modelden toplam 2,

Rikugun markasının ürettiği 1 modelden toplam 1,

Nakajima markasının ürettiği 1 modelden toplam 487,

Tachikawa markasının ürettiği 12 modelden toplam 7315,

Tokyo Koku markasının ürettiği 1 modelden toplam 29,

Watanabe markasının ürettiği 3 modelden toplam 41,

Yokosuka markasının ürettiği 18 modelden toplam 11467 olmak üzere,

toplamda 20 değişik şirketin ürettiği 88,730 hava, kara ve deniz kuvvetlerinin uçakları vardı.

Bu markaların ilk ve en çok ürettikleri modellerden bazıları şunlar;

Yokosuka Ro-go Ko-gata (Üretim: 1918-28)

Yokosuka Ro-go Ko-gata (YokoSho-shiki Ro-go Ko-gata), Birinci Dünya Savaşı sırasında Japon Donanması Cephane Fabrikası tarafından Yokosuka'da geliştirilen bir Japon keşif uçağıydı ve üretime giren ilk yerli Japon uçaklarından biriydi. Bu uçaklardan 218'i Japon İmparatorluk Donanması için yapılmıştı ve 1928'e kadar kullanımda kaldı.

Mitsubishi 1MF (Üretim: 1921-30)

Mitsubishi 1MF, 1920'lerin Japon uçak gemisi savaş uçağıydı. İngiliz uçak tasarımcısı Herbert Smith tarafından Mitsubishi Aircraft Company için tasarlanan, Donanma Tip 10 Taşıyıcı Avcı olarak da bilinen 1MF, 1923'ten 1930'a kadar Japon İmparatorluk Donanması tarafından işletildi.

Kawanishi E7K (Üretim: 1923-43) Üretim sayısı: 533.

1932'de Japon İmparatorluk Donanması, Kawanishi Uçak Şirketi'nden şirketin Kawanishi E5K modelinin geliştirilmesini istedi. Sonuçta Kawanishi E7K1 olarak adlandırılan tasarım, 462 kW (620 hp) Hiro Tip 91 W-12 sıvı soğutmalı sıralı motorla çalışan eşit açıklıklı bir çift kanatlı uçaktı.

Nakajima A1N (Üretim: 1927-35) Üretim sayısı 150

Nakajima A1N veya Navy Type 3 Carrier Fighter, Nakajima Aircraft Company tarafından Japon İmparatorluk Donanması için inşa edilen İngiliz Gloster Gambet avcısının lisanslı bir kopyasıydı. A1N1 ve A1N2 olmak üzere iki versiyonda üretildi.

The Yokosuka K5Y (Üretim: 1933-45) Üretim sayısı: 5,770.

Yokosuka K5Y (Kyūsanshikichūkanrenshūki) (Tip 93 Orta Eğitim Uçağı) iki koltuklu, eşit olmayan açıklıkta çift kanatlı eğitim uçağıydı. Parlak turuncu boyası nedeniyle, Japonya'da yaygın olan bir böcek türünden esinilerek "aka-tombo" veya "kırmızı yusufçuk" takma adını kazandı. Kamikaze Özel Saldırı Kolordusu'nun K5Y'si 3. Ryuko Filosunda görev yaptı.

Tachikawa Ki-9 (Üretim: 1934-45) Üretim sayısı: 2.618.

Tachikawa Ki-9 (Kyūgo-shiki ichigata renshuki), Tachikawa Aircraft Company Ltd tarafından 1930'larda inşa edilen Japon İmparatorluk Ordusu Hava Kuvvetleri'nin orta seviye eğitim uçağıydı. İkinci Dünya Savaşı sırasında Müttefikler tarafından "Ladin" takma adıyla biliniyordu.

Mitsubishi G4M (Üretim: 1935-45) Üretim sayısı: 2,435.

Mitsubishi G4M, daha önce Mitsubishi Heavy Industries'in bir parçası olan Mitsubishi Aircraft Company tarafından üretilen ve Japon İmparatorluk Donanması tarafından işletilen çift motorlu, kara tabanlı bir orta bombardıman uçağıydı. Resmi adı Mitsubishi Navy Type 1 dir. Bombardıman uçağı ve gövdesinin silindirik şekli nedeniyle Japon Donanması pilotları tarafından genellikle Hamaki (puro, lafzen, yaprak yuvarlaması) olarak anılırdı.

Aichi Kokuki D3A (Üretim: 1938-45) Üretim sayısı: 1.495.

Aichi D3A Type 99 Taşıyıcı Bombardıman Uçağı, 2. Dünya Savaşı uçak gemilerinde kullanılan bir dalış bombacısıdır. Japon İmparatorluk Donanması'nın (IJN) birincil dalış bombacısıydı ve Pearl Harbor saldırısı da dahil olmak üzere neredeyse tüm IJN eylemlerinde yer aldı.

Nakajima Ki-43 (Üretim: 1939-52) Üretim sayısı: 5,919.

Nakajima Ki-43 Hayabusa (Japonca: "bayağı doğan"), Nakajima tarafından üretilen Japon yapımı bir tek motorlu avcı uçağıdır. Uçak, II. Dünya Savaşı sırasında Japon İmparatorluk Ordusu Hava Kuvvetleri tarafından kullanılmıştır. Mitsubishi tarafından üretilen A6M Zero gibi, hafif ve kolay uçabilmesi nedeniyle savaşın ilk yıllarında Doğu Asya'da muharebe performansıyla tanınır hale geldi. Savaşın son aylarında birçoğu kamikaze görevlerinde kullanıldı.

Mitsubishi A6M (Üretim: 1939-45) Üretim sayısı: 10,939.

Mitsubishi A6M "Zero", daha önce Mitsubishi Heavy Industries'in bir parçası olan Mitsubishi Aircraft Company tarafından üretilen ve Japon İmparatorluk Donanması tarafından kullanılan uzun menzilli bir savaş uçağıydı. A6M, Mitsubishi Navy Type 0 taşıyıcı olarak belirlendi. (rei-shiki-kanjō-sentōki). A6M, pilotları tarafından İmparatorluk Donanması ile hizmete girdiğinde 2600 (1940) imparatorluk yılının son rakamına ithaf en genellikle Reisen (sıfır avcı uçağı) olarak anılırdı.

Kawasaki Ki-61 (Üretim: 1941-45) Üretim sayısı: 3078.

Takeo Doi ve yardımcısı Shin Owada tarafından tasarlandı. Kawasaki Ki-61 Hien, (uçan kırlangıç) Japon İmparatorluk Ordusu Hava Servisi tarafından kullanılan savaş uçağıdır. Bu, sıvı soğutmalı sıralı V motoru kullanan savaşta seri üretilen tek Japon savaşçısıydı.

Kawanishi N1K (Üretim: 1943-45) Üretim sayısı: 1.532

Kawanishi N1K Kyōfū (Kuvvetli Rüzgar) bir Japon İmparatorluk deniz savaş uçağıdır. Kawanishi N1K-J Shiden (Violet Lightning), N1K'nın Japon İmparatorluk Donanması Hava Servisi kara tabanlı bir versiyonuydu. Hem pilotları hem de rakipleri tarafından II.Dünya Savaşı sırasında Japonlar tarafından uçulan en iyi kara tabanlı avcı uçaklarından biri olarak kabul edildi..

1957 yılında Ulaştırma Uçağı Tasarım Araştırma Derneği'nin kurulması ile sivil uçak üretim çalışmaları başladı. Bunu, pervane tahrikli, kısa kalkış (1.200 metre) YS-11'i tasarlama, geliştirme ve inşa etme misyonuna sahip bir devlet iştiraki olan Nihon Aircraft Manufacturing Corporation'ın kurulması izledi. YS-11 projesine bazıları savaş öncesi yıllardan olmak üzere birçok Havacılık Bölümü mezunu katıldı. Uçak, 1962'deki ilk ticari uçuşunun ardından büyük beğeni topladı ve 1973'te üretimi sona ermeden önce 12 yabancı ülkedeki taşıyıcılara teslim edilmek üzere toplam 182 adet üretildi.

2008'de Mitsubishi Regional Jet (MRJ) projesinin duyurusu, Japonya'nın havacılık endüstrisi için bir başka güzel haber oldu. Bu, 50 yılın ilk yerli yapımı uçak projesi ve YS-11 programından bu yana ilk. Araştırma ve geliştirme, bir Mitsubishi Heavy Industries iştiraki olan Mitsubishi Aircraft Corporation tarafından yürütülmektedir. Japon, ABD ve Hong Kong taşıyıcıları ve leasing şirketleri tarafından opsiyonlar ve ön anlaşmalar da dahil olmak üzere 230 sipariş verilmişti.

Japon Uzay çalışmaları ülkemizde pek bilinmese bile, sessizce yol almış, kendisine verilen görevleri başarı ile yerine getirmiş ve şimdilerde her tür uzay programlarında yer almaya başlamıştır.

Japonya uzay macerasına, ilk insanlı uzay tesisi olan Japon Deney Modülü "KIBO" ile katıldı. "KIBO" Japonca'da "umut" anlamına geliyor.

2009'dan bu yana, ISS'de (Uluslararası Uzay İstasyonu) her zaman altı astronot yaşıyor. Orada uzun süre kalmaları için yiyecek, kıyafet ve çeşitli deney cihazları ve malzemelerini nakletme zorunluluğu var. ESA'nın (Avrupa Uzay Ajansı) ATV (Otomatik Transfer Aracı) lojistik araçları arasında bir Japon H-II Transfer Aracı "KOUNOTORI" (HTV) de bulunmakta. İlk HTV aracı 10 Eylül 2009 tarihinde UTC 17:01’de Tanegashima Uzay Merkezi'nden fırlatılmıştı.

 "KOUNOTORI"

H-II Transfer Aracı (HTV) veya Kōnotori, Japon Uzay Araştırma Ajansı (JAXA) tarafından geliştirilen bir otomatik kargo uzay aracıdır. HTV, Japon Deney Modülü Kibō'yu (JEM) ve Uluslararası Uzay İstasyonu'nu (ISS) lojistik destek verme amacıyla tasarlanmıştır.

KOUNOTORI, H-IIB fırlatma aracı tarafından fırlatılan insansız bir kargo taşıyıcısıdır. Yaklaşık 400 kilometre yükseklikte yörüngedeki ISS'ye (Uluslararası Uzay İstasyonu) yiyecek, giysi ve deney cihazları dahil olmak üzere altı tona kadar malzeme sağlamak ve kullanılmış ekipman, kullanılmış giysiler ve diğer atık malzemeleri almak için tasarlanmıştır.

Bu taşıma operasyonu, ISS ile oldukça güvenilir bir buluşma ve hassas yanaşmayı gerektiren bir uçuştur. Atık malzemeli KOUNOTORI, atmosfere yeniden girdiğinde yakılır.

勝利はあまり教えません。 敗北は多くを教えます。

Zafer pek bir şey öğretmez; yenilgi çok şey öğretir.

Bir Japon atasözü…

www.servetbasol.com