Nedenleriyle başlayalım.
Yazdıkları eserlerdeki düşünceler derindir ve insan doğasının, maneviyat, ahlak ve varoluşun karmaşaları ile zengindir.
Dostoyevski'nin eserleri edebiyat, psikoloji ve felsefe üzerinde derin bir etkisi olmuştur. Friedrich Nietzsche, Dostoyevski hakkında “benim öğrenmem gereken tek psikolog” der.
Dostoyevski temel olarak “Yeraltından Notlar” ile Varoluşçuluğu başlattı Camus, Kafka ve Sartre'ı büyük ölçüde etkiledi. Yoksa Martin Scorcese'nin Robert de Niro’nun başrolünü oynadığı “Taksi Şoförü”nün Dostoyevski'nin “Yeraltından Notları”ndan ilham alınarak yapıldığını bilmiyor muydunuz? Ya da bu: Mario Puzo The Godfather'ı yazdığında, Dostoyevski'nin “Karamazov Kardeşler”den etkilendiğini. Ya da Woody Allen'ın Maç Noktası'nı ve hikayesinin “Suç ve Ceza” ile olan bariz paralellikleri. Dostoyevski'nin eserlerini okumak, çeşitli nedenlerden dolayı derinden zenginleştirici ve düşündürücü bir deneyim olabilir.
Dostoyevski'nin edebi mirası keşfetmeye değer. Derindir ve insan doğasını, maneviyatını, ahlakını ve varoluşçuluğun karmaşıklıklarına değinen zengin eserlerdir. Onun eserlerini okumak, sizin için derin, zenginleştirici ve düşündürücü bir deneyim olabilir.
İnsan psikolojisini keşfetme ve tanımlama konusunda bir ustadır. Karakterleri ahlaki ikilemler ve içsel çatışmalarla boğuşur. Dostoyevski sıklıkla ilişki kurabileceğimiz içsel karanlığı ve içsel mücadeleleri gösterir. Ahlaki seçimler yapmak özgün temasıdır, insanların bu kararlara nasıl vardıklarının karmaşıklığı, ahlaki seçimler yapmakta nasıl başarısız oldukları ve karakterlerinin odağında gösterilen eylemlerinin sonuçları, etik özdenetimi kışkırtır. Dostoyevski'nin eserlerini kendi dönemi ve açıkçası her zaman için benzersiz kılan şey, karakterlerinin zihinlerine dair karmaşık içgörülerdir. İnsanın kendi kendine iç sesi ve duyguları ile çatışmasını yansıtır.
Romanları genellikle felsefi (varoluşsal dahil) temaları araştırır. Dostoyevski sıklıkla hayatın amacı ve anlamı, anlam arayışı, özgür iradenin doğası, Tanrı'nın varlığı, din, kötülüğün doğası, acı çekme ve ahlak gibi karmaşık konulara girerek biz okuyucuları inançlarımız ve felsefelerimiz üzerine düşünmeye sevk eder.
Sosyal ve politik yorumları, yoksulluk, radikal ideolojiler, grup düşüncesinin tehlikeleri ve sınıf mücadelesi de dahil olmak üzere Rusya'da yaşadığı dönemin sosyal ve siyasi sorunlarını eleştirel bir şekilde inceler. Serflik (özgür olmayan işçilerin bir toprağa bağlı olduğu bir sistem) sistemine açıkça karşıydı ancak eşitlikçi sistemleri ve ütopyaları onaylamıyordu (bazı eserlerinde komünizmin gelişini önceden görmüş gibi görünüyordu).
Karmaşık ve incelikli karakterler yaratır. Dostoyevski'nin karakterleri iyi ya da kötü değildir. Karakterler gerçek, ilişkilendirilebilir, çok boyutlu, kusurlu ve son derece insani hissettirirler. Alyosha, Dmitri ve Ivan Karamazov'un yanı sıra babaları Fyodor, Prens Myshkin, Rodion Raskolnikov, Peder Zosima, Nastasya Filipovna, Sonia Marmeladova, Grushenka, Nikolai Stavrogin, Yeraltı Adamı ve diğerleri gibi.
Eserleri kültürel ve tarihsel öneme sahiptir. Dostoyevski klasik edebiyatın en iyi eserlerinden çoğunu yaratmıştır. Onun eserlerini bilmek ve okumuş olmak, edebiyat tarihi ve gelişimiyle ilgilenen herkes için gereklidir.
Eserleri güçlü ve kalıcı bir duygusal etki bırakır, güçlü duygular uyandırır. İster gerilim ister felsefi tartışmalar olsun, Dostoyevski okumak entelektüel açıdan uyarıcı ve duygusal açıdan yaratıcı olabilir. Birileriyle tartışmaya, çıkan sonuçları gözden geçirmeye ve diğer insanların okuma deneyiminden farklı sonuçlarla çıkıp çıkmadıklarını görmek için bu bir zorunluluktur. İnsan sürekli olarak karakterlerin yaptıkları ya da yapmadıkları hakkında çok güçlü fikirler oluşturmaktan kendilerini alamazlar.
Dostoyevski'nin eserlerinden güçlü bir şekilde etkilemiş gibi görünen bir grup muhalif, nerdeyse idam edilmek üzere iken son dakikada onu affeder. Bunun yerine bir Sibirya çalışma kampına gönderilir, tabii ki Suç ve Ceza'yı etkileyen bir deneyim, ama aynı zamanda çalışması için bol miktarda malzeme de verdiği de aşikar. Örneğin, Karamazov Kardeşler romanındaki gibi dedektif unsurlarını oluşturması.
Dostoyevski'nin hikayelerinin dönüşleri ve kıvrımları var, ancak her zaman doğal hissettiriyor beklenmedik bile olsa. İnsanların yapabileceği aşırılıkları görüyoruz. Dostoyevski'nin çalışmalarında başardığı en önemli şeyin “biz” olabileceğimizi bilmemizi sağlaması. Raskolnikov, Myshkin veya Stavrogin olabiliriz. Hayatımızın koşulları farklı şekillenirse, bu tamamen mümkün.
Orta ya da yüksek öğretimde Sosyoloji, Felsefe ve Mantık okumadı iseniz, Dostoyevski okuyunuz. Yaşantınıza yön verebilir ve geleceğinizi kurarken kısır döngü yaşamayabilirsiniz.
Karamazov Kardeşler, 1879
"Şeytanın var olmadığını düşünüyorum, ama onu insan yarattı. Onu kendi görüntü ve benzerliğinde yarattı."
Budala, 1868–1869
Güzellik Dünyayı Kurtaracak,"
Suç ve Ceza, 1866
"Mantığın durduğu yerde şeytan yardım eder."
Ecinniler, 1872
Eğer dünyanın üstesinden gelmek istiyorsanız, önce kendinizi yenin.!
Gülünç Bir Adamın Düşü, 1877
Kötülüğün, insanlığın normal durumu olduğuna inanmıyor, inanamıyorum.
Suç ve Ceza, 1866
İktidar, ancak eğilip onu almak cesaretini gösterenlere verilir.
Beyaz Geceler, 1848
Ah Tanrım, ne uzun bir zaman dilimidir insan ömründe bir anlık mutluluk.
Sırf bunun için bir ömür yaşamaya değmez mi?
Kumarbaz, 1867
Bizim gibi basit ve ölümlü insanlar en nihayetinde kaybediyordu.
Beyaz Geceler, 1848
Zaten insanlar mutsuz olmadıkça başkalarının mutsuzluğunu anlamıyor.
Mutsuz bir insanın hassasiyeti çok daha kuvvetli oluyor.
İnsancıklar, 1846
Anacığım, hayatın gerçek yüzünü yazar adı verilen kâğıt karalayıcılarından değil benden öğrenebilirsin.
Suç ve Ceza, 1866
Kapılarını kilitlemelerini gerektirecek bir şeyleri olmayan insanlar ne mutludurlar, değil mi?
Ezilmiş ve Aşağılanmışlar, 1861
Her aşk geçicidir ama uyumsuzluk kalıcıdır.
Karamazov Kardeşler, 1879
Bir insanın sevilmesi için kendini göstermemesi gerekir; yüzünü gösterdi mi sevgi ortadan silinir.
Suç ve Ceza, 1866
Hepsinin halinde, en yakınlarının beklenmedik bir felaketi karşısında bile insanlarda her zaman görülen tuhaf bir sevinç duygusu vardı.
Yeraltından Notlar, 1864
Aşk!.. Aşk her şeydir. Aşk bir kızın, değeri elmaslarla ölçülemeyecek servetidir. Böyle bir aşk için her şeyini verecek, bile bile ölüme gidecek erkekler vardır. Ya seninkinin değeri nedir?
Karamazov Kardeşler, 1879
Olaylar elle tutulur, kendini belli eder. Olaylar her şeyi açığa vurur ama duygular başka şeydir.
Suç ve Ceza, 1866
Yapayalnız olmanın, tek başına kalmışlığın sonsuz acı verici karanlık duygularıyla doluvermişti birden yüreği.
Kumarbaz, 1867
Şimdi neyim ben? Bir sıfır. Yarın ne olabilirim? Yarın, dirilip yeniden yaşamaya başlayabilirim!
Tümüyle mahvolup gitmeden önce, içimdeki insanı bulabilirim.
Karamazov Kardeşler, 1879
Kardeşlerim sevgi eğitici bir güçtür, ancak elde edilmesi zor, aşırı çaba isteyen bir iştir.
Çünkü belirli bir an için değil sonuna kadar sevebilmek gerekir...
Suç ve Ceza, 1866
“Ama toplum, muhafazakarlık görevini yerine getirmek için çok kez bu insanları asıp kesiyor ya da her türlü hareket imkanından mahrum ediyor. Ama yine aynı toplum, bir nesil sonra bu astığı insanların anıtını dikip onlara tapıyor... İlk bölüm şimdinin adamıyken ikinci bölüm, hep geleceğin adamıdır. Birinciler dünyayı korur ve onun nüfusunu çoğaltır. İkincilerse onu hareket ettirir ve asıl amacına doğru yürütürler.”
Aleksandr Solzhenitsyn’in dediği gibi:
“İyi ve kötüyü ayıran çizgi ne devletlerden ya da sınıflar arasından, ne de siyasi partiler arasından geçmez ama her insanın kalbinden ve tüm insanların kalplerinden geçer.”
Yorumlar