Bir uçağın satın alınıp alınmayacağına veya kiralanıp kiralanmayacağına karar vermek için performansını, ekonomisini ve diğer faktörleri değerlendirmek gerekir. Bir uçağı değerlendirirken dikkate alınması gereken bir dizi faktör vardır:
Performans: Buna uçağın menzili, taşıma kapasitesi, hızı ve yakıt verimliliği dahildir.
Ekonomi: Buna uçağın işletme maliyetleri, bakım maliyetleri ve amortisman maliyetleri dahildir.
Konfor: Buna uçağın kabin boyutu, koltuk yerleşimi ve olanaklar dahildir.
Güvenlik: Buna uçağın güvenlik özellikleri ve kaza sicili dahildir.
Çevresel etki: Buna uçağın emisyonları ve gürültü seviyeleri dahildir.
En önemli özellik ve yapılar, işleticinin ihtiyaçlarına bağlı olarak değişecektir. Örneğin, uzun mesafeli uçuşlar yapan bir havayolu şirketinin uçağın menzilini ve yakıt verimliliğini göz önünde bulundurması gerekirken, bir kargo operatörünün uçağın yük kapasitesini göz önünde bulundurması gerekecektir.
Uçakları değerlendirmek için kullanılabilecek bir dizi etken vardır:
Uçak performans verileri: Bu veriler, farklı uçak türlerinin verimlerini karşılaştırmak için kullanılabilir.
Uçak ekonomisi verileri: Bu veriler, farklı uçak türlerinin işletme maliyetlerini tahmin etmek için kullanılabilir.
Uçak güvenliği verileri: Bu veriler, farklı uçak türlerinin güvenlik kayıtlarını değerlendirmek için kullanılabilir.
Uçak değerlendirildikten sonra işletici, onu alıp almayacağına veya kiralayıp kiralamayacağına karar verebilir. Karar, operatörün bütçesi, uçağın verimi ve uçağın ekonomisi dahil olmak üzere bir dizi faktöre dayanacaktır.
Uçakları değerlendirmek için gerekli ek hususlar da şunlardır:
Uçağın yaşı: Eski uçaklar daha az yakıt tasarruflu olabilir ve daha fazla bakım gerektirebilir.
Uçağın durumu: Uçakta herhangi bir hasar veya kusur olup olmadığı kontrol edilmelidir.
Yedek parçaların mevcudiyeti: Operatör, uçak için yedek parçaların mevcut olduğundan emin olmalıdır.
Destek ağı: Operatör, uçak için bakım tesisi ve eğitim merkezi gibi bir destek ağı olduğundan emin olmalıdır.
Genel olarak, uçak değerlendirmesi, bir dizi faktörün dikkatlice değerlendirilmesini gerektiren karmaşık bir süreçtir. Ancak işletici uçağı dikkatli bir şekilde değerlendirerek ihtiyaçlarına uygun bir karar verebilir.
Yolcu konforu ve sınırlaması, bir uçağı değerlendirirken göz önünde bulundurulması gereken iki önemli faktördür. Yolcu konforu, uçuş sırasında yolcuların fiziksel ve psikolojik refahını ifade eder. Yolcu sınırlaması, yolcuların sahip olabileceği, güvenli ve rahat seyahat etme yeteneklerini etkileyebilecek fiziksel ve fizyolojik kısıtlamaları ifade eder.
Aşağıdakiler de dahil olmak üzere yolcu konforunu etkileyebilecek bir dizi faktör vardır:
Kabinin boyutu ve konfigürasyonu: Koltuklar arasında daha fazla boşluk bulunan daha büyük bir kabin, yolcular için daha fazla konfor anlamına gelecektir.
Koltukların kalitesi: İyi dolgulu ve destekli konforlu koltuklar, uzun bir uçuş sırasında yorgunluğu ve rahatsızlığı azaltmaya yardımcı olacaktır.
Kabinin sıcaklığı ve nemi: Yolcuların kendilerini çok sıcak veya çok soğuk hissetmelerini önlemek için kabin konforlu bir sıcaklık ve nem seviyesinde tutulmalıdır.
Kabindeki gürültü seviyesi: Yolcuların stresli veya rahatsız hissetmelerini önlemek için kabindeki gürültü seviyesi minimumda tutulmalıdır.
Olanakların mevcudiyeti: Wi-Fi, elektrik prizleri, yiyecek ve içecekler gibi olanaklar yolcu konforunu artırmaya yardımcı olabilir.
Aşağıdakiler de dahil olmak üzere yolcu sınırlamasını etkileyebilecek bir dizi faktör vardır:
Yolcunun yaşı: Çocuklar ve daha büyük yetişkinler, ilk dönemlerinde yetişkinlerden farklı sınırlamalara sahip olabilir.
Yolcunun sağlığı: Engelli veya sağlık sorunu olan yolcuların dikkate alınması gereken belirli sınırlamaları olabilir.
Yolcunun cüssesi: Ortalamadan daha uzun veya daha büyük olan yolcular koltuklara oturmakta veya olanaklara erişmekte zorluk çekebilir.
Bir uçağı değerlendirirken hem yolcu konforunu hem de sınırlamayı dikkate almak önemlidir. Operatörler, her birini etkileyen faktörleri anlayarak, tüm yolcuların güvenliğini ve konforunu sağlamaya yardımcı olacak kararlar alabilirler. Yolcu konforu ve sınırlaması ile ilgili bazı ek hususlar şunlardır:
Uçak tipi: Farklı uçak tipleri, yolcu konforunu etkileyebilecek farklı kabin boyutlarına ve konfigürasyonlarına sahiptir.
Uçuşun uzunluğu: Daha uzun uçuşlar, yolcuları rahat ettirmek için daha fazla olanak ve konfor özelliği gerektirecektir.
Varış noktası: Bazı varış noktalarında aşırı sıcaklıklar veya nem seviyeleri olabileceğinden, varış noktası yolcu konforunu da etkileyebilir.
Tüm bu etkenleri dikkatlice göz önünde bulundurarak, işletici tüm yolcuların güvenliğini ve konforunu sağlamaya yardımcı olacak değişik kararlar alabilirler. Burada doğru ve etkili karar alanlar, öne çıkacaklardır.
Her şirket, kendi uçaklarının yerleşimi, koltukları ve ikram düzenlerini yazarak belirler ve her uçaklarında aynı düzeni görmeniz mümkün olabilir. Bu size bir psikolojik rahatlık sağlayabilir. Bilindiği gibi beklentinin karşılanıyor olmasına “kalite” denir. Bu beklentilerin iyiye doğru gelişmesi hem şirketi hem de yolcuları sevindirir. Yine de uçuş öncesi, uçuşta ve iniş öncesi yapılan bilgilendirmenin yolcu üzerindeki etkisi paha biçilemez. Yolcular, hosteslerin sıradan bir acil durum gösterisini çoğunlukla izlemez ya da dudak bükerek izlese de kaptanın yaptığı bilgilendirmeleri can kulağı ile dinlerler. Bu bilgilendirmenin çok önemli olması gerekmese de yapılmasının psikolojik yararı yadsınamaz. Görmediği ve hatta hiç göremeyeceği birilerinin kendilerini taşıyarak büyük bir sorumluluk aldıklarını hissetmeleri açısından bu tür bir davranış önemlidir.
Yolcu, kabinde görevli personelinin kaç çeşit görev tanımları olduğunu merak bile etmez. Yolculukta tek ilgilendiği, onca yasaklar arasında kendisi ile ilgilenen birilerini görmenin rahatlığıdır. Ne de olsa yolcunun, kapılar kapanıp yeniden açılana kadar uçak içerisinde “tek bir hakkı vardır”. Bu hak dışında istediği kadar “bu koltuğu ben seçtim, farkını da ödedim” dese de yerinden kaldırılıp başka bir koltuğa oturtulabilir, yemek servisi yapılmayabilir, koltuklarından hiç kalkmamaları istenebilir hatta kendilerine su bile verilmeyebilir. Yolcu, kendisine denileni yapmak, verilen talimatlara uymak zorundadır. Sorgulama dahi yapamaz. Hoşuna gitsin gitmesin, kendisine yapılan uyarılara uymak, verilen talimatları yerine getirmek zorundadır.
Farkında olmasa da tüm bu yasak, kısıtlama ve düzen, yolcunun terminale girişi ile başlamıştır bile. Artık varış meydanında terminali terk edene kadar da böyle olacaktır. Daha da ilginci, özürlü vatandaşların hakları, dairelerinden çıkıp terminale girene kadar olan yol, ulaşım vasıtaları ve ilgili düzenlemeler, belediyeleri de kapsar. Apartman girişinden tutun, belediye otobüsleri de bu tür bir yolcuyu taşımaya yeterli donanıma sahip olmalıdır. Sokaklardaki kaldırımlardan ve park yerlerinin ayrılmasına kadar modern şehircilik, bunların yeterli ve çalışıyor olmasını emreder. Uçaklar için her şirket değişik uygulamalar sunsa bile, ücretsiz ek hizmet vermek zorundadır. Elbette bu hizmetin de verilebilmesi için şirketlerin değişik şartları olacaktır. Önceden danışıp öğrenmek yararlıdır. En azından zaman kaybetmek istemez iseniz.
Şu sıralar teknik olarak “insana karşı korumalı” üretilen yeni nesil uçaklar, doğaya da karşı bazı sorumlulukları nedeniyle gelişmiş teknolojilerle donanmış olsalar da kullandıkları yakıt nedeniyle “doğaya zarar vermekteler”. Yine de hala en güvenli ve çabuk ulaşım yoludur. Çabuk sözcüğü ise 2 saat üzeri uçuşlar için geçerlidir. Meydanlardaki güvenlik, gümrük ve pasaport işlemleri, bu iki saat sınırlamasının nedenleridirler. Bavul verme ve alma işlemleri ise nispeten kolaylaşmıştır. Bu bavul alıp vermenin şirketler ile alakası yoktur. Bu işlemleri meydan otoritesi yapar ama sorumluluk yine şirketlere aittir.
Meydanların verdikleri hizmet ve kolaylıkların değişkenlik göstermesi, işi bilmelerine bağlıdır. Dünyanın en iyi işletilen 5. ci havalimanı olan Atatürk Havalimanı artık yok. Şimdi dünyada en çok yolcuya hizmet veren havalimanları arasında İSL-İstanbul Havalimanı, şu an 7.ci sırada. Geçen sene 14.cü sırada idi. Daha ne kadar yükselecek bilemiyorum. Elbet ülke ekonomisinin etkileri bu sıralamaya yansıyacaktır. 2022 verilerine göre İstanbul Havalimanının hizmet verdiği yolcu sayısına göre İstanbul nüfusu bu sayının ancak %24.99’u kadardır. En yakın değer ise Los Angeles’dır ve o meydandan geçen yolcu sayısına göre şehrin nüfusu o yolcu sayısının ancak %6,2’si dir. Birinci olan Atalanta’nın ise %0,53’tür. Yani bu yolcu sayısını şehrin nüfusuna göre daha da arttırmalıyız. İnşallah o da olacaktır.
Yorumlar