Havacılık sektöründe bir şirketin batması sanırım en istenmeyen gelişmelerin başında geliyor. Hem yapılan yatırım hem de bir filonun uçamaz hale gelmesi ve yüzlerce çalışanın işsiz kalması ya da ekonomik olarak bir çıkmaza girmesi en ücüzü gelişmelerden biridir.
Ben de özellikle sektörle ilgili çekimlerde, lansmanlarda bir araya geldiğimiz tecrübeli havacılardan sürekli İstanbul Havayolları’nın namını duymuşumdur. Kurulduğu 1985 yılından sonra hızla başarı merdivenlerini tırmanan şirketin 2000 yılındaki iflas sürecini artık ezberledim diyebilirim.
Geçtiğimiz hafta yabancı bir şirketin iflasından yola çıkarak havayolu şirketlerinin geçtiğimiz yıl yaşadıkları darboğazle ilgili bir araştırma yaptım. 2018 yılı aslında şirketler için oldukça zorlu geçmiş.
Bir çok yabancı şirket uçamaz hale gelmiş, uçaklarını yere indirmiş.
2018’de iflas eden ve belki bir çoğunuzun adını bile duymadığı havayolu iflasları:
Litvanyalı Small Planet Airlines uzun süre devam eden ekonomik sıkıntılara daha fazla dayanamadı ve Kasım ayı itibariyle uçuşlarını durdurdu.
Tanzanyalı FastJet Tanzanya, son 2 yılı oldukça sarsıntılı olmak üzere 6 yıllık serüvenine son verdi ve iflasını açıkladı.
Ürdünlü Air Arabia Jordan, uzun zamandır kârdan uzak olduğunu ve iflas ettiğini açıkladı.
Kuveytli Wataniya Airways, 13 yıllık gökyüzü macerasına son verdi. Şirketin iflası o kadar hızlı oldu ki sipariş ettiği 25 adet Airbus A320neos ve 10 adet Embraer E190E2 vardı.
ABD’li OneJet yeni girdiği havacılık sektöründe tutunamadı ve 3 yılda iflas ettiğini açıkladı.
Rus Saratov Havayolları, 2018 yılında 71 kişinin ölümüyle sonuçlanan kazadan sonra her geçen gün iflasa bir adım daha yaklaştı. 1931 yılında kurulan şirket yaz sezonunun başında iflasını duyurdu.
İsveç merkezli Nextjet, maliyet artışlarına daha fazla dayanamadı ve iflas etti.
Dominik Cumhuriyet merkezli PAWA Dominicana da iflas ettiğini açıkadı. Aslında bu şirket son 4 yıldır büyük ekonomik sıkıntılar çekiyor ve çözüm yolları arıyordu. Daha fazla dayanamadı.
Danimarkalı Primera Air 15 yıllık gökyüzü mecarasına son verdiğini açıkladı. Bu şirketin de A321 ve 737 MAX9 siparişleri bulunuyordu.
İsviçreli SkyWork Airlines Embraer E170 siparişlerinden sonra toparlanacağını ümit etse de iflasını açıklamaktan kurtulamadı. Bern Havalimanı’nın en büyük taşımacısı konumunda olan SkyWork Airlines’ın iflasından sonra havalimanının da kapanma tehlikesi yaşayabileceği belirtiliyor.
Ayrıca;
Cello Aviation
Flyorange
CEBU Airlines
Dart Airlines
ASL Airlines Switzerland
Express Airways
Norfolk Island Airlines
Sparrow Aviation
Air Costa Rica
Air2There
Air Viking
Bu saydığım şirketlerin hepsi 2018 yılında faaliyetlerine son verdi. Yabancı kaynakları biraz daha araştırsam sanırım daha fazla şirketin iflasına rastlayabilirdim. Ama mesele daha fazla şirket bulmak değil aynı yıl içinde milyonlarca dolar yatırım yapan havayolu şirketlerinin nasıl iflas ettiğini irdeleyebilmek.
Bu belki ekonomistlerin işi ama havacıların da bu konu hakkında söyleyeceği şeyler vardır elbette…
2018 yılı bizi ciddi şekilde sarstı ancak iyi niyetli şirketler çalışanlarını düşünerek hem zam kararı aldı hem de havacılık için her zaman söylediğim ‘öngörü’ kabiliyetiyle bu durumu şimdilik atlattı. Kriz dönemlerinde çalışanları küstürmemek ve bir iş barışı sağlamak son derece önemli. Yapabilecekleri şeyler varken en kolayını seçip; ‘ben battım’ demek zaten daha önceden battığının ispatıdır.
Geçen hafta yazdığım yazıya gelecek biraz konu ama; hepsi birbiriyle bağlantılı aslında. Şimdi sıra ağırlıklı olarak THY’de…
TGS, DOCO, THY Teknik ve tüm iştirakler THY’nin gözünün içine bakıyor. Bu konularda genelde geçer not alan THY, umarım bu yıl da beklentileri boşa çıkarmaz…
Yorumlar