Sabancı'nın uykusuz geceleri

Havacılık sektöründe özellikle iç hat seferi yapan özel şirketler "Ne yapacağız" endişesi ile yatıp kalkıyorlar. Onları bu düşünceye sevk eden ne petrolün yükselmesi, ne kendi aralarındaki fiyat rekabeti nede diğer etkenler. Özel şirketlerin korkulu rüyası Türk Havayollarının alt şirketi Anadolu Jet’in kısa bir süre sonra Ankara merkezli uçuşlara başlayacak olması.

Bu konuda en fazla ses çıkartma cesaretini de Pegasus Havayolları Yönetim Kurulu Başkanı Ali Sabancı gösteriyor. Zira bu durumdan en çok etkilenecek olan da Pegasus Havayolları olarak göze çarpıyor. Pegasus Havayolları, THY tarafından adeta ahtapot gibi sarılmaya başlandı. Sektörde yaşanan rekabet, bir şirketin diğer bir şirketi batırma üzerine kurulmuş gibi görünüyor.

"Yiğidi öldür hakkını yeme" şeklindeki Atasözünü hatırladığınızda, şimdi Pegasus Havayollarının Genel Müdürlüğü’nü yapan Sertaç Haybat'ın THY’deki görevi sırasında Sabiha Gökçen Havalimanı için "O bataklıktan bir şey olmaz" demesine rağmen, Haybat’ın Pegasus’ta göreve başladıktan sonra Ali Sabancı'nın cesareti ile Sabiha Gökçen Havalimanı üs olarak seçilmişti.

Pegasus’un iç hat uçuşlarını cazip hale getirmek için geliştirdiği bu cesaretli adım Türk Havayollarını da harekete geçirmiş ve "Sen uçarsan bende uçarım" mantığı ile pazara ortak olmuştu. İşte bizim sektörün en büyük yanlışı bu. THY’nin uçtuğu yetmezmiş gibi THY ortaklığındaki Sun Express Havayolları da Sabiha Gökçen’e monte edilmeye başlandı. Tek başına THY ile mücadele etme azmini hiç yitirmeyen Pegasus Havayolları, Sun Express Havayollarının bu havalimanından uçmaya başlamasıyla birlikte sesini yükseltmeye başladı.

Ali Sabancı'nın uykuları da bu noktadan sonra kaçmaya başladı. Sabancı, ilk olarak "Bugünlerde havacılıkta bir kurtarma operasyonu olabilir" açıklaması ile dikkatleri kendi üzerine çekerek asıl rahatsızlığını anlatmanın yolunu aramaya başladı. Ali Sabancı, mikrofon bulduğu her yerde konuşup kendileri için asıl tehlikeyi işaret etmeye başladı. Sabancı, "Sun Express’in Sabiha Gökçen Havalimanından uçması bizim için iyi olmadı" derken havacılık sektörünün acımasız rekabetinin bu boyutlara geleceğini görememiş olduğunu yeni anlamış gibiydi.

Aslında özel sektörün taşıdığı bu endişeye bende katılıyorum. Türk Havayollarının özel sektörü boğacak adımlar atmasına da anlam veremiyorum. Bu gidişatın durması için devletin el atmasını şiddetle öneriyorum.

Düşünün şimdi, özel sektörün uçtuğu tüm noktalara THY’de uçacak. Yetmedi THY’nin ortaklığındaki Sun Express'te uçacak. Bunlarda yetmedi Anadolu Jet'te uçacak. Peki, özel sektör devletle nasıl rekabet edecek. Kim ne derse desin THY bir devlet şirketidir.

Şöyle bir bakalım hep beraber…

Pegasus Havayollarının İstanbul çıkışlı tüm uçuşlarının karşılığına THY’nin mutlaka uçuş koyduğunu görebiliyorsunuz. Ankara’dan Antalya’ya, Trabzon’dan Adana’ya, İzmir’den Diyarbakır’a kadar hemen hemen tüm uçuş noktaları THY tarafından Pegasus’a alternatif olarak açılmış durumda.

İşte Türk mantalitesinin yanlışlığı da burada kendini bir kez daha göstermiş oluyor. Ancak bu noktaya gelinmesinin ardındaki sebeplerden biri olarak ben Ali Sabancı'yı da suçlu buluyorum. Sabancı’nın kişiliğinden kaynaklanan reklam egosu ve sırf diğer şirketleri aşağılayıcı konuşmaları da onları kışkırtmış olabilir. Ticarette Ali Sabancı tarzında pazarlamayı birçok yerde görebilirsiniz. Ama yukarıda da söylediğim gibi Türk mantığı kışkırtılmaya müsait bir mantıktır. Oysa Sabancı'nın yaptığı konuşmalar ilgi toplamaktan başka bir şey değildi.

Anlayamadığım bir noktayı da burada yazmadan geçemeyeceğim. Pegasus Havayolları kadar diğer iç hat uçan şirketlerimizi de ilgilendiriyor bu konu. Onlardan şu ana kadar ses çıkmadı. Ayrıca TÖSHİD'de herhangi bir girişimde bulunmuş değil. Böyle sivil toplum örgütleri bu tür durumlarda hükümetin kapısını aşındırmalıydı diye düşünüyorum. THY’nin bu girişimlerinin doğuracağı sorunların daha sonra onarılamaz zararlar vereceği anlatılmalıydı. Oysa geçmişte olduğu gibi yine olmuyor. Herkes kendi derdinde.

THY’nin bu kıskacı özel sektörü yutacak endişesini taşıyorum. Daha önceki yazılarımda da belirttiğim gibi THY yabancı havayolu şirketleri ile rekabet etmeli. Yurtdışı uçuşlarında Türk şirketlerini görmek artık mümkün değil. Avrupa’da rekabet etmesi gereken THY içerde kendi ölçüsünde olmayan şirketlerimizi yok etmeye çalışıyor.

Bu durumda özel şirketlerin tek çaresi kalacak. Uçakları dış ülkelere pazarlamak. Böyle bir durumda yüzlerce personel işsiz kalacak.

Eğer THY’nin yapmak istediği bu ise devam etsin.

Ali Sabancı uykusuz geceler yaşarken, diğerleri neden hala sessiz bunu da anlamış değilim…

Saygılarımla.