Sabiha Gökçen’den Misa Matsushima’ya!

Geçtiğimiz hafta içinde Japonya havacılığında tarihi bir gelişme yaşandı. Adı Misa Matsuşima olan kadın pilot, Japonya hava kuvvetlerinin ilk kadın pilotu olarak tarihe geçti. Sene: 2018…

Japon olmayanlar için sıradan bir durum gibi görünse de benim için son derece dikkat çekici bir gelişme oldu bu. Japonya’nın ilk kadın savaş pilotu sertifikası alan Matsuşima’nın bu önemli vazifeye geldiği tarihi tekrar hatırlatmak istiyorum: 2018!

Dünyada insana insan gibi değer veren ve ekonomik durumlarından bağımsız olarak herkese eşit davranan 3 tane ülke saysanız bunlardan biri kuşkusuz Japonya’dır. Ayrıca teknolojisiyle ve üretimiyle dünyaya yön veren birkaç ülkeden biridir. Gelişmeye ve yeniliğe devamlı açık bir ülkenin ilk kadın savaş pilotunun daha yeni sertifika alması açıkçası beni şaşırttı.

Ancak bu şaşkınlığım şunu öğrendiğimde daha da arttı; Japonya 1993 yılına kadar Hava Kuvvetleri’ne başvuran kadın adayların başvurusunu reddediyordu. İşte bu nedenle ülkede kadın savaş pilotu çıkmıyordu.

Buna ön yargı mı denir yoksa cinsiyetçilik mi denir onun kararını ben vermeyeyim ancak Japonya gibi bir ülkenin 2018 yılına kadar kadın savaş pilotu olmaması neresinden bakarsanız bakın talihsizliktir.

Peki dünyadaki ilk kadın savaş pilotu kimdir? Hepinizin bildiği gibi Sabiha Gökçen’dir. 1937 yılında bu unvanı elde eden ve ilk görevini de o yıl icra eden kadın olan Sabiha Gökçen, bu anlamda Türkiye’nin dünyadaki markası olmuştur.

Daha önce de bir yazımda dile getirmiştim; havacılık bana sorarsanız öngörü ve doğru planlama işidir. Bu öngörüyü o yıllarda ortaya koyan Atatürk oldu. Manevi kızı Sabiha Gökçen’in havacılığa ilgisini fark edince onu havacılığa yönlendirdi ve kısa bir süre içerisinde pilot olmasına vesile oldu.

Peki dünyanın sözü geçen ülkelerinde ilk kadın savaş pilotları hangi yıllarda bu unvanı elde etti;

İngiltere; Julie Ann Gibson: 1991

ABD;  Jeannie Leavitt:  1993

Almanya; Hanna Reitsch: 1938

Fransa;  Caroline Aigle: 1999

Çin;   Yu Xu: 2009

Hindistan; Avani Chaturvedi: 2014

İsrail; Roni Zuckerman: 2001 (İsrail 1995’e kadar kadın başvurularını kabul etmedi)

Sovyetler Birliği; Lydia Litvyak: 1941

Gördüğünüz gibi mesele; güçlü olmaktan ziyade bir öngörü işidir. Sabiha Gökçen bu konuda bir markadır ve herkesin önüne geçmiştir.

Türkiye’nin son 15 yılda havacılıkta büyük bir sıçrama gerçekleştirip dünya ile yarışır hale gelmesinin de nedeni tam olarak budur. ‘Neden olmasın’ demek ve korkmadan atım atabilmek…

Diğerleri belli ki kadından savaş pilotu olmaz demiş ve bazıları başvuruları bile reddederek yasak koymuş. Ancak biz böyle bakmamışız meseleye. ‘Neden olmasın’ demişiz. İşte bu yüzden Türk Hava Yolları’ndaki kadın pilot sayısı 178’i buldu ve yüzlercesi de yetişmek üzere eğitim alıyor.

Kadınlardan savaş pilotu olabileceğini 1937 yılında Türkiye dünyaya göstermişken, onlarca yıl diğer ülkelerin yasak koymasının sebebinin de bence araştırılması gerek…

Bu vesileyle Sabiha Gökçen’e de Allah’tan Rahmet diliyorum.

Sabiha Gökçen kimdir?

1913 yılında Bursa’da doğdu.

1935'te Türkkuşu'nun açılış töreninde yapılan planör gösterilerinden etkilenerek havacılığa ilgi duydu. Atatürk’ün de destek vermesi ile 1935'te Türk Hava Kurumu'nun Türk Kuşu Sivil Havacılık Okulu'na girdi, Ankara'da yüksek planörcülük brövelerini aldı.

Yedi  erkek öğrenciyle birlikte Kırım'a gönderilerek altı aylık yüksek planörcülük eğitimini Koktebel Yüksek Planör Okulu'nda tamamladı.

Eskişehir Havacılık Okulu’nda Savmi Uçan ve Muhittin Bey’den özel uçuş eğitimi aldı. 25 Şubat 1936'da ilk defa motorlu uçak ile uçmaya başladı.

Gökçen’in başarısından dolayı Atatürk kendisine şöyle hitap etti;

“Beni çok mutlu ettin… Şimdi artık senin için planladığım şeyi açıklayabilirim… Belki de dünyada ilk askerî kadın pilot olacaksın… Bir Türk kızının dünyadaki ilk askerî kadın pilot olması ne iftihar edici bir olaydır, tahmin edersin değil mi? Şimdi derhal harekete geçerek seni Eskişehir’deki Tayyare Mektebi’ne göndereceğim. Orada özel bir eğitim göreceksin ”

Eskişehir Uçuş Okulu’nda, 1936-1937 döneminde 11 ay boyunca özel eğitim aldı. Bu eğitim sırasında kendisine ilkokul öğretmeni Nüveyre Uyguç eşlik etti. Gökçen, brövesini aldıktan sonra Eskişehir’deki 1. Hava Alayı’nda altı ay görev yaptı, bu sırada Trakya ve Ege manevralarına katıldı.

Daha sonra da Türk Hava Kuvvetleri’nde aktif olarak görev yaptı.