2012 yılı Boeing için güzel bir yıl olmuştu . Boeing, uzun bir aradan sonra rakibi Airbustan daha çok teslim ettiği bir yıldan sonra 2013 resmen kabus gibi başladı . Boeing’in, “kompozit uçak” olarak ünlenen 787 Dreamliner’lar üzerine çöken karabulutlar nedeniyle Boeing’in bu başarısı da tartışmalar nedeniyle darbe almış oldu.
Uçak hakkında en çok konuşulan konular; yakıt kaçağı sorunları,kokpit camı ve belki de en önemlisi elektrik bataryalarında yaşanan sorunlar.Yakıt sorunu daha kolay çözülecek gibi fakat elektrik konusu aküler ile sınırlı kalmaz ve komple sistem revizesi gerekirse işte o zaman yandı gülüm kompozit helva…
**
Daha önce yazdığımı hatırlıyorum 787 ve 380 ile sivil uçaklar için yeni bir dönem başladı.Bu uçaklar pnömatik sistem,elektrik sistemi , hidrolik sistemler ve yapısal gibi hemen her konuda radikal yenilikler içeriyor.Daha hafif ,daha konforlu kabin irtifası , ekonomik yakıt ihtiyacı gibi ön plana çıkan özellikler ancak sorunsuz ve emniyetli bir uçuş sağlıyorsanız anlamlı hale geliyor aksi takdirde “ground” olursunuz…
Sorunlu konulardan olan elektrik sistemi komponenti olan bataryaya baktığımız zaman ,787 modelinde kullanılan lityum-iyon bataryalar , normal bataryalardan daha hafif,daha güçlü ve daha çabuk şarj edilebiliyor.Biraz daha yakından bakarsak lityum –iyon bataryaların çok çeşidi olduğunu görürüz 787’de kullanılan model cobalt oxide batarya sınıfında bu model son derece gelişmiş elektrikli arabaların güç kaynağı olan bataryalardan bile 2 kat daha güçlü. Ancak bu bataryaların sorunlu tarafı var bu da potansiyel olarak yanıcı olmaları.
**
Ne olacak batarya sorunlu ise değiştiririz olur biter diyenler olabilir , maalesef o kadar basit değil çünki ; 787,pnömatik ile yapılacak çok sayıda işi elektrik enerjisi ile yapıyor zaten bu yüzden yüksek kapasiteli bataryaların sistemin içinde olması gerekiyor.Klasik batarya ile bu sorun aşılsa uçak için çok fazla ilave ağırlık olurdu ve ekonomik uçak olamazdı.Haliyle sorun batarya olarak gözükse de tüm sistem etkileneceği için sorunlu bataryaları sorunsuz hale getirmenin dışında kısa vadeli çözüm çok mümkün gözükmüyor 737 clasic modeller için kronik olan equipment cooling sorununun 737 new generation model de çözüldüğü gibi. ( bence bu sorun biraz tasarım biraz da c check yapılırken aviyonik kompartman ve box lar için yeteri kadar temizlik / bakım yapılamadığı için)
**
Bu arada biraz tekniğin dışına çıkalım.Oldum olası aşırı iddialı isimlerin sorun olduğunu düşünürüm ; Böcek tarafından öldürülen Nemrut ,Tanrı bile batıramaz denen Titanik’in (muazzam) ilk seferinde batması, Uzay mekiği Challenger(meydan okuyan) kazası , Felç olan Süpermen daha pek çok örnek ve Dreamliner … Kendine güven iyi, kibir kötü…
**
Dünya basınına konuyla ilgili yer alan çok sayıda yorum var…
- İngiliz gazetesi Financial Times da düzenleyicilerin Boeing 787’lere getirdiği uçuş yasağıyla ilgili “Jet çağının başından bu yana bir uçak tipine yönelik bu kadar ‘gaddarca bir adım’ dördüncü kez alınmış oluyor” yorumunu yaptı. ticari uçakların kısa tarihindeki yasakların, genelde uçak teknolojisindeki değişimlerle çakıştığı belirtildi. (İlk uçuş yasağı 1952 yılında İngiliz yapımı De Havilland Comet (tasarım hataları sonucunda meydana gelen ölümlü kazalar)
-Boeing, yaptığı açıklamayla yeni 787 siparişlerini askıya aldığını, ancak uçakları inşa etmeye devam ettiğini kaydetti.
-Boeing’in uçuşları yasaklanan uçaklar için havayolu şirketlerine de tazminat ödemesi gerekebilir.
-ABD Ulaştırma Bakanı Ray LaHood :güvenliğinden yüzde bin emin olunmadan, uçuşa izin verilmeyeceğini söyledi. Uçuş izni verilmesi için bataryalara kapsamlı bir inceleme yapılacağını da belirtti.
-Dreamliner’ların liste satış fiyatı ise 207 milyon olar. Boeing’in, yaklaşık 850 civarında Dreamliner siparişi var.
**
Umarım hem 787 hem diğer uçaklar sorunlarını giderip kazasız emniyetli uçuşlar yapar . Bu kadar emek ve yatırım sonrası uçmayan uçak görmek beni üzüyor tahmin ediyorum tüm havacılar uçakları havada görünce mutlu oluyoruz.
Bu arada 3.havalimanı ile ilgili büyük sürprizler devam ediyor; geçen hafta DHMİ genel müdürü : “ 3.havalimanı sonrası AHLiçin charter ve eğitim uçuşları için kullanılacak” dedi. Aradan bir hafta geçmeden başbakanımız : “ AHL yeşil alan olacak “ dedi.
Kısmet olursa hep birlikte göreceğiz, ülkemiz için nasıl hayırlı olacaksa öyle olsun. ( Küçükçekmece gölü ile ilgili yazılarımı da hatırlatmakta fayda var )
Saygılarımla.
Erdal GÜLMEZ
Yorumlar Tüm Yorumlar (14)