Demokrasi gündemi - SHGM acil çıkış genelgesi

Merhaba,

Yazıma,  29 ekim 2012 tarihinde   ( yaklaşık 4 yıl evvel )  Airporthaber’de yayınladığım yazının ilk paragrafını paylaşarak başlamak istiyorum.  Bu vesile ile  geçtiğimiz günlerde ülkemizde yaşanan ve insan onuruna en uygun yönetim biçimi olan demokratik cumhuriyet yapısına yönelik darbe girişimini lanetlediğimi belirtmek isterim.

“ http://www.airporthaber.com/kose-yazilari/yasasin-cumhuriyet.html

YAŞASIN CUMHURİYET – 29 ekim 2012

Merhaba,

Yaşasın Cumhuriyet… Yaşasın Demokrasi … Yaşasın Özgürlük …

Bugün havacılık değil  yazımın yayın günü olan 29 ekimin  ruhuna uygun  “cumhuriyet” i yazayım  istedim. İnsanların dili , dini, ırkı  ne olursa olsun bazı özellikleri ortaktır. Bu özelliklerinden biri , belki de  birincisi ,insanların özgürlüğüne olan düşkünlüğüdür.                                                      Bu nedenledir ki  ceza vermek istediğiniz insanları özgürlüğünden mahrum ederek hapse koyarsınız. Bugün ülkemizde özgür olarak yaşıyorsak  bunu; kurtuluş savaşında  canını veren şehitlerimize   ve  başta  Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK  olmak üzere  her şeyini ortaya koyan aziz atalarımıza  borçluyuz. Bu vesile  ile hepsini minnetle ve rahmetle anıyor, hepinizin cumhuriyet bayramını  kutluyorum “ .....

                                                         **

Bu hafta  “slide patladı “  haberleri ile ilgili olarak bu konunun “ abc” sini yazmayı planlıyordum. Yazacağım bu yazının içinde kabin memurlarının görevlerinden biri olan acil çıkışlar ve slide konusu da vardı. Hafta içi SHGM tarafından yayınlanan “ acil çıkış koltuklarına yolcu yerleşimi konulu 3 ağustos 2016 tarihli  genelgesi “ üzerine yazının ana  yapısını bu genelge üzerine odakladım.

                                                          **

SHGM genelgesinden satırbaşları….

Ücreti karşılığında alınan 'acil çıkış' koltuklarından, aşağıdaki kriterlere uyan yolcular başka koltuklara oturtulacak ; Hızlı hareket etmeleri istendiğinde bunu yerine getiremeyecek durumdaki hareket kısıtlaması olanlar, Zihinsel veya fiziksel engelliler, Verilecek yazılı ya da sözlü talimatları algılayamayacak şekilde görme veya duyma engelli olanlar, Yaşlılık veya hastalık gibi nedenlerle hızlı hareket etmede güçlük çekenler,  Hızlı hareket etmede ya da acil çıkışa ulaşmada veya acil çıkıştan geçişte zorluk çekecek aşırı kilolu olanlar, Bir yetişkin tarafından refakat edilsin veya edilmesin bebekler ve çocuklar , Sınır dışı edilmiş, kabul edilemez ve tutuklu yolcular,
Rehber köpeği veya evcil hayvan eşliğinde seyahat edenler,
Çıkışın açılmasını engelleyecek biçimde bir başka kimseden sorumlu olanlar, 2 nci maddede yer alan görev ve sorumlulukları yerine getireceğini kabul etmeyen/etmeyecek yolcular.


Kabin ekibi tarafından bu koltuklarda oturan yolculara aşağıdaki maddeler anlatılacak;  Acil çıkış yerinin bilinmesi, Acil çıkışın kullanımı için talimatların anlaşılması, Acil çıkışın kullanımı, Tehlike için dış şartların değerlendirilmesi, Ekip üyesince verilen tüm yönlendirmelerin takibi,  Acil çıkış kapılarının/pencerelerinin kullanımını engellemeyecek biçimde yerleştirilmesi ya da emniyete alınması, Uygulanabilir durumlarda tahliye kaydırağının durumunun değerlendirilmesi, gerektiğinde kaydırağın şişirilmesi (manuel şişirme kolunun kullanımı vb.), Süratle acil çıkışlara geçilmesi, Uygulanabilir durumlarda kaydıraktan inen kimselere yardım etmek için kaydırağın açılmasından sonra dengede tutulması, Tahliye sonrası yolcular için emniyetli bir yolun seçilmesi ve izlenmesi.

                                                            **

Genelgenin temel yaklaşımı dünya uygulaması ve mevcut kurallara uygun olduğu  için yazımdaki eleştirel tavır  SHGM’ye karşı değil genel bakış açısına karşıdır.

Temel itirazım : Yolcuya bilgi vermek en azından bir (1) sıfırdan (0) büyüktür mantığı ile faydalı olabilir fakat  asla yeterli değildir ve dünya sivil havacılığı bu konuya çözüm bulmalıdır.

SHGM genelgesinden bağımsız olarak , acil çıkışlar ile ilgili olarak daha önce de  belirttiğim bazı  hususlara  yer vermek istiyorum. “ bir zincir en zayıf halkası kadar güçlüdür “ diye  bir tabir var.           

Bu benzetmeyi uçuş emniyeti için düşünürsek; uçuş emniyetinin herhangi bir alanı veya çalışanı için mükemmel işler yapılsa da diğer  halkalar  aynı oranda güçlendirilmemişse uçuş emniyeti bozulmuş demektir. Acil çıkışlar ile ilgili gördüğüm potansiyel bir tehlike var. Şöyle ki ;

Uçaklarda kabin memurlarının ilk ve en önemli görevi uçuş emniyetini  temin etmektir. Hiç ikram olmayan bir uçuş bile olsa uçakta yolcu varsa  kabin memuru bulunmak zorundadır. Kabin memurlarının temel görevi uçuş emniyeti olmasına rağmen genelde ikram görevi gündem yapılmaktadır. Çünkü ikram her uçuşta yapılmakta oysa uçuş emniyeti ile ilgili gerçek bir tecrübe belki de bir kabin memurunun tüm uçuş hayatı boyunca hiç olmamaktadır. Peki bu kadar eğitim, bu kadar teknik emniyet tedbiri ve  bu kadar titizlik niye ?  Bugünden sonra dünya da yapılan tüm uçuşlardan sadece bir tanesinde bile acil durum yaşanacak olsa tüm uçaklar ve tüm ekipler aynı şekilde donanımlı olmak zorunda çünkü acil durumun  hangi uçuşta yaşanacağını bilmiyoruz yaptığımız her yangın tüpü, oksijen tüpü , ilk yardım çantası vb. kontrolünü sanki bu uçuşta acil durum yaşanacak ve bu teçhizat lazım olacak düşüncesiyle yapıyoruz aksi takdirde usulen bakalım dediğimizde zaten iş işten geçmiş olur. Aynı şekilde teknik donanım içinde de belki de bugüne kadar acil durum nedeniyle  hiç kullanılmayan (RAT /  ram air turbine vb ) ve belki  hiç kullanılmayacak  komponentler vardır fakat biz her uçuşta bu komponent  lazım olacak gözüyle bakım yaparız. Yolcuların acil durumlarda genel olarak 90 saniye içinde tahliyesi öngörülmüş olup bunun için zeminde bulunan “path light”  faal olmamasının “no go  item / uçuşa engel arıza “  olmasından  tutun   kaza ihtimaline karşı  gözlerin tahliye anında karanlık ortama uyumu için “take off “ sırasında kabin ışıklarının karartılmasına kadar pek çok  ayrıntı vardır. Normal operasyonda uçakların sadece sol kapıları yolcuların iniş ve binişi için kullanılırken  tahliyenin kısa sürede yapılabilmesi için acil durumda sağ kapılar ve acil durum çıkış kapıları da kullanılır.( HF – Airbus uçaklarının sağ ve sol kapıları aynı ebattadır oysa  737 gibi Boeing uçaklarının  sağ kapıları sol kapılardan daha küçüktür) Uçak  için izin verilen yolcu sayısına göre uçakta bulunması zorunlu olan kabin memuru sayısı acil durumlarda kullanılacak çıkış sayısından azdır. Dar gövdeli bir uçakta ortalama 4 kabin memuru vardır acil durum çıkış sayısı ise ortalama 8’dir. 4 kapı çıkışı için 4 KM , 4 acil çıkış için 4 yolcu ; Bu durumda  sıradan 4 yolcunun  bu kadar eğitimli ve donanımlı kabin memuru kadar iş yapmasını umarak onlardan acil durumda yardımcı olmalarını istiyoruz. Burada bir terslik var… kabin memurlarını gereksiz yere mi  eğitiyoruz ? ( kesinlikle katılmıyorum hatta daha çok eğitim ve uygulama olmalı ) Eğer bu kadar kolaysa  4 yolcu da kapılara koyalım onlara da siz kapıları açmakla görevlisiniz diyelim iş bitsin. Olur mu öyle şey demeyin yolcu kapısını açmak acil çıkışları açmaktan  daha kolay.

                                                   **                                                                      Uçuş öncesi  yapılan hepinizin bildiği anons;  “…. acil çıkışlarda oturan yolcuların tahliye esnasında diğer yolculara yardımcı olması beklenir, bu  sorumluluğu üstlenemeyecek yolcularımız lütfen kabin ekibine bildirsin…..”  Merak ediyorum bugüne kadar  kaç yolcu bu talepte bulunmuştur ?  Şimdi düşünün lütfen acil durum yaşandı, kaza, kırım, yangın gibi durumlar var koltuğunuz kanat üstü çıkışa yakın tahliyeniz buradan yapılacak  ve sizin hayatınız acil durum  çıkışını açıp sizi tahliye edecek diğer yolcuya bağlı.( kabin kapılarına yakın oturan yolcuların tahliyesi  kabin  memurları tarafından yapılacağından bu çıkışlar tercih nedeni olup ekstra yoğunluğa sebep olur mu ? ) Bu yolcunun  acil çıkış kapısını açarken nasıl davranacağı, açtıktan sonra  uçak yapısından ayrı olan çıkış bölümünü-sabit olmayanlar için- nereye bırakacağı, kapı açılınca slide var mı yok mu  varsa ne yöne açılacak, tahliye straplarını kanat üstünde  nereye nasıl bağlayacak gibi hemen hemen hiç bir şey bilmeme ihtimali oldukça yüksek. Bu durumu Nasrettin Hoca’nın türbesine benzetiyorum. Bildiğiniz gibi, Nasrettin Hocanın türbe kapısında kocaman bir kilit olmasına rağmen  türbenin her tarafı açıktır.

                                                     **

Uçuş emniyet  zincirindeki  bu  zayıf  halka nasıl giderilebilir ? ya da bu durum nasıl iyileştirilebilir ?    CCM’de ABP  ( able body person ) için öngörülen şartlar  baz alınarak Acil çıkış yanında seyahat edecek yolcular için bazı ön şartlar belirlenebilir ( yaş,eğitim  vb ) ve bu şartları karşılayan istekli yolcular için  eğitimler (uygulama içeren)  düzenlenerek bu yolcular acil tahliyeler için bilgilendirilebilir. Bu yolculara verilecek özel bir tanıtım / indirim kartı ile daha düşük fiyatla ve acil çıkış yanlarında seyahat etmeleri sağlanabilir. Bu yolcular sisteme kayıtlı olacaklarından  check- in sırasında  acil çıkışlara uygun koltuklara atanabilirler.
Bu şekilde  özellikle öğrenciler gibi bazı gruplar düşük ücretle seyahat avantajı yakalarken, havayolu marjinal maliyeti düşük olan boş koltukları satarak kar etmiş olur aynı zamanda uçuş emniyetini de artırmış oluruz.

Saygılarımla

Erdal Gülmez