12 Aralık 2022, Pazartesi
Erdal GÜLMEZ
Erdal GÜLMEZ [email protected]

TOPLUM BASKISI YÜZÜNDEN YANLIŞ YAPTIYSANIZ ÇOK ÜZÜLMEYİN AYNI HATAYI EINSTEIN DA YAPMIŞ

Merhaba, havacılık pek çok alt dalı olan bir alan. Bunlardan biri de insan faktörü. Havacılık insan faktörü konularında  çalışma yaparken  kısıtlı da olsa ; fizyoloji , psikoloji ve sosyoloji konuları ile ilgili  çalışmalar yapmanız gerekiyor. Bu kapsam da sadece havacılık değil günlük hayat ile ilgili kazanımlar da elde etmiş oluyorsunuz. Tüm disiplinlerin  hayattan ve birbirinden  etkilendiklerini ve/veya benzerliklerini görmek ayrı bir heyecan ve motivasyon kaynağı oluyor. Bu hafta bu konularda  kısa notlar yazmak istedim bununla birlikte her konunun uzmanlığı ayrı;  fizyoloji , psikoloji ve sosyoloji  veya diğer uzmanlık  alanlarında nosyon sahibi olan kişilerin bilgi seviyesinin çok altında yüzeysel bilgi ile  bu konularda yazıp çizerken haddimizi bilmemiz gerekiyor. Bu nedenle sürç-i lisanım olursa bu gözle bakmanızı rica ediyorum.

İnsan faktörü; uyku gibi fizyolojik / algıda seçicilik gibi psikolojik / toplum etkisi gibi sosyolojik faktörlerin bileşkesidir.  Bu faktörlerin etkisi kişisel değildir farklı seviyelerde de olsa  tüm insanları etkiler. Bu faktörlere dikkat etmeden yapılacak bir uçak bakımı potansiyel hatalara dolayısıyla kazalara zemin hazırlayacaktır. Örneğin, bakım ortamında yeterli aydınlatma yoksa  gözlerimiz renkleri algılamada zorluk yaşayacaktır. Pek çok farklı renkte kablo ile çalışan bir  bakım personelinin hata yapması ihtimali artacaktır. İsmimiz ne olursa olsun, hangi milletten olursak olalım, boyumuz şu kilomuz bu da olsa ;  hiç ışık  yoksa gözlerimiz hiç birşey göremez , yeterli ışık yoksa renkleri ayırt edemeyiz. (Uçak iniş ve kalkışlarda gözlerin olası kaza sonrası  karanlıkta daha iyi görebilmesi için gözlerin alışması adına kabin ışıkları düşük mod’a /dım alınır)

Korona veya  grip gibi  bulaşıcı hastalıklardan korunmak için maske takmak isteyen birinin işyerinde / okulunda / çevresinde kendisinden başka  maske takan olmayınca ve  maske taktığı için biraz alaycı şekilde dışlanınca maske takmaktan vazgeçtiğini görebiliyoruz. Tam bir insan faktörü normlar baskısı örneği. Siz de çevre etkisi ile maskesini çıkaranlardansanız hemen üzülmeyin yalnız değilsiniz Einstein dahil pek çok kişi de sizinle benzer şekilde doğru olduğunu bildiği halde  doğrunun arkasında duramamıştır. Başlığa uygun olarak  ders alıp  yanlışı tekrar etmemek  kaydıyla çok üzülmemek lazım.

İnsan Faktörü kaynaklı bazı uçak kazalarının da  sebebi olan  toplum etkisi  - norm  baskısı Einstein’a bile  yanlış yaptırmıştır.

“ ALBERT Einstein ,1915 yılında ortaya koyduğu genel görecelik kuramıyla yaptığı hesaplamalar ile evrenin durağan olamayacağı sonucuna varmıştı.  Einstein o günlerde bilim çevrelerinin genel kabulünden farklı bu "aykırı " sonucu ortadan kaldırmak için formüllerine  "kozmolojik sabit" adını verdiği bir sabit ilave etmişti. Çünkü o sıralar farklı bir düşünce bilim dünyasına hakimdi.  Evrenin başlangıcı varsa bu Allah’ın varlığına delil olur diyerek  maddenin ezeli ve ebedi olduğu tartışılmaz diyorlar,  evrenin  dinamik değil statik olduğunu söylüyorlardı. Genel Görecelik Teorisi yayınlandıktan kısa bir süre sonra, Edwin Hubble, evrenin durağan olmadığını, genişlediğini keşfetti. Bu keşif üzerine Einstein, denklemlerinden evrensel sabiti kaldırdı, ‘Hayattaki en büyük hatam’ dedi.

İşte bu toplum baskısı, Einstein gibi bir bilim insanına bile hata yaptırmıştı. 

Bugün artık “ Big Bang / Büyük Patlama - evrenin sıfır / yok  hacim ve sonsuz yoğunlukta bir patlama ile yaratılışı “  bilim  dünyasının çoğunluğu tarafından kabul görmektedir.

İşyerlerinde kazalara karşı tedbir olarak koruyucu ekipman kullanan bakım personeli de bazen iş arkadaşları tarafından soğuk karşılanınca vazgeçer aynı   yüzlerce yolcunun olduğu bir metrobüste veya pazar günü hınca hınç dolu bir AVM’de maske takmak istediği halde  aykırılık hissi / genelin sessiz baskısı nedeniyle vazgeçen insanlar gibi. Burada doğru olan da yanlış olan da çok  aşikar olduğu halde insanları rasyonel davranmaktan vazgeçiren normlar baskısıdır.

Bu hamur daha çok su ister fakat sitenin ve köşenin formatı daha kısa ve doğrudan havacılık konuları olduğu için buradan divert edip  havacılığa dönelim…   Uçak bakım , uçuş veya havacılığın diğer alanlarında doğruyu yapan teşvik edildikçe uçuş emniyet kültürü pozitif , doğruyu yapan dışlandıkça uçuş emniyet kültürü negatif etkilenecektir.

“Alaska’da Cesur veya yaşlı pilot vardır, yaşlı ve cesur pilot yoktur” Discovery Channel  Alaska uçuşları belgeselinden...

Yazmak istediğim örnek uçak kazaları yazıyı çok uzatacağı için ilgili yazımın linkini paylaşmakla yetineyim: https://www.airporthaber.com/kose-yazilari/boeing-737-max-yeniden-goklerde-peki-guvenli-mi.html

Örneğin, Uçakların pas geçmesi kararı tamamen pilota  aittir.  Bence bu tip pilot kararları negatif manada sorgulanamaz. Pilotun bu kararı negatif sorgulanırsa sonraki  bir inişte pas geçmek gerektiğinde pilot tereddüt  edebilir. Bunun sonucu da korkunç olabilir. Pas geçiş sonrasında yolcu anonsunda pilotun özür dilemesini de yanlış buluyorum, bu özür dileme pilotu sonraki uçuşlarda yanlışa sevk edebilir. Pas geçiş kararı özür dilenecek bir karar değildir aksine yanlış bile olsa uçuş emniyetini öncelediği için takdiri hak eder.

Saygılarımla

Erdal GÜLMEZ

TOPLUM BASKISI YÜZÜNDEN YANLIŞ YAPTIYSANIZ ÇOK ÜZÜLMEYİN AYNI HATAYI EINSTEIN DA YAPMIŞ

Yorumlar

Plandemi maskeli balosu. ~ 2 yıl önce
Neyseki bitti. Ama , maske çalışılan ortam durumuna göre oncelikli olbilir. İş güvenliği mantıklı uygulandığı zaman şart, sorumluluk ve isyeri sahiplerinin, yasak savmak icin ve sorumluluğu çalışana yuklemek için, yani sorumluluğu işi yapana yüklemek için uygulanması ise, kölelik sistemi alışkanlığı bir zulümdür.

Yanıtla

Kalan karakter 1000
THY TGS Veysel ~ 2 yıl önce
Yıllardır THY Personeli olarak Sabiha gökçen havalimanında görev almaktayım istasyona ismet ve özellikle Veysel in hükmetmeye çalışmaya başlamasından sonra tüm olumsuzluklar işe de personelede yansımaya başladı... üst yönetimler herşeyi biliyor fakat tek bir adım atmıyor yoksa üst Yönetimi de bu iki çalışan mı yönetiyor yada korkutuyor..!! ??

Yanıtla

Kalan karakter 1000
İnsan Faktörü ~ 2 yıl önce
İnsan faktörü konusunda akıcı ve güzel bir yazı olmuş. Ancak EINSTEIN örneği yazıyı pekiştirmekten çok Tanrı’nın varlığı-yokluğu konusunda fikir sunumu gibi olmuş. Daha güzel örnekler bulunabilirdi kanımca. Son olarak Genel Görecelik değil “ Genel Görelilik” yasası olacak kastedilen. Elinize sağlık.

Yanıtla

Kalan karakter 1000
İsim faktörü ~ 2 yıl önce
Ne oldu işinize mi gelmedi?
YAŞAMAK GÜZEL ~ 2 yıl önce
Kötü hava şartlarında bazı pilotların inme konusunda riske girerek şartları zorladığı bir gerçek.Bu durumun felaketle sonuçlandığına dair bir çok örnek var havacılık tarihinde.Hem kendi hem de yolcuların hayatlarını riske etmek yerine riskli iniş denemesi yapmamak ve hayatta kalmayı tercih etmek en iyisi.Bazı kişilerce riskli iniş yapan pilotun iyi pilot, kuralları uygulayıp riskli iniş yapmayan pilotun ise kötü pilot olarak algılanması ise çok yanlış bir değerlendirme.

Yanıtla

Kalan karakter 1000
Tebrikler ~ 2 yıl önce
Güzel yazı olmuş Erdal bey teşekkürler. ( İlk kulaklığı verdiğiniz arkadaştan sevgilerle diyelim!. )

Yanıtla

Kalan karakter 1000

Yorum Gönder

Kalan karakter 1000