Ayrımcılığı Konu Alan Kanunda Eksiklik Yok. Ama Kanun Güçlü (?) Yöneticilerin Umurunda Değil.

Kurumların bazı Yöneticileri hangi akıl ile çalışanlarını takım haline getirmek yerine, onları ayrıştırmayı kamplara ayırmayı tercih eder?  Bunu anlayabilmek çok zor. Hala hele takım çalışmasının o kuruluşa sağlayacağı avantajları bile bile.

Kanun koyucu ,4857 sayılı İş Kanunu'nun 5. maddesini şöyle düzenlemiştir. “İş ilişkisinde dil, ırk, renk, cinsiyet, engellilik, siyasal düşünce, felsefî inanç, din ve mezhep ve benzeri sebeplere dayalı ayrım yapılamaz.” Peki biz neden iş yerlerimizde çalışanların ayrıştırılmasının mevcut kanunun hilafına yukarıdaki kanun maddesinde yasaklanan nedenlerle yapıldığını görmekteyiz? Şaşırtıcı ama doğru. Zaman zaman cinsiyet, engellilik, sıklıkla ise siyasi nedenden, ötürü yapılan ayrımcılıkların şahidi olduk hepimiz.

En basit tanımı ile ayrımcılık; herhangi bir evrensel gerekçe söz konusu olmaksızın, bir kişiye, haklar ve özgürlükler bağlamında diğer kişilerden farklı ve eşit olmayan bir muamele yapılması olarak tarif edilebilir. Bu konuda uzman olan yöneticiler tanıyoruz.

TÜRK HAVA YOLLARI İLE İLGİLİ YAŞANMAKTA OLAN BİR ÖRNEK.

Son günlerde şirket dışı şahıs ve kuruluşlara verdiği ücretsiz ikram biletleri ile gündeme gelen THY yönetiminin işten çıkarttığı bir personeli için sergilediği aynı konudaki (pas bilet) tutumunu örnek olarak okurların takdir ve değerlendirmesine sunuyorum.

Tabii ki bizim konumuz THY Yönetiminin falan filan kuruluşa verdiği ikram pasları değil. Yönetimin bu konuda yetkisi var. Yetkinin nasıl kullanıldığını sorgulamakta bizim işimiz değil. Hoş sormaya kalksak da cevaplayan olmaz. Bu hesap yöneticilere genel kurullarda sorulabilir, o toplantıların nasıl şekillendiği ise malum. En büyük hissedarı bir kişi temsil ettiğine ve de onun dediği olduğuna göre. Bildim bileli THY genel kurullarının alışılmış tepe yöneticisi (Gn. Krl. Bşk) olan THY Yönetim Kurulu Başkanı toplantıda konunun sorulmasına müsaade ederse (?) Soru toplantı tutanağına geçirilirse ve de cevaplamaya gerek görürse (?)

KİMLERE İKRAM PAS BİLETİ VERİLİR?

Konu ile ilgili THY Yönetmeliğine ulaşmak tabii ki mümkün değil. Ama yine de ticari kuruluşlar hizmetlerinden kimleri ücretsiz istifade ettirir konusuna bir açıklık getirmekte fayda var. Eski bilgime istinaden bunu üç kelime ile ifade etmek istersek, ticari kuruluşlar “İŞ KOLAYLAŞTIRICI UNSUR” kapsamına giren kurum ve kuruluşlara ve çalışanlarına kuruluşun hizmetini ücretsiz sunmakla şirketin tanıtımı, faaliyetlerini duyurma ve yazılı ve sözlü basında destek sağlama dahil birtakım faydalar sağlar. Tersi çok az görülür ama günümüzde hiçbir ticari kuruluş bir diğerine ürününü bedelsiz sunmaz. Ben bir ticari kuruluşum ama (X) işi bir fayda beklemeden yaptım diyen her kimse yalan söylüyordur.

İş Kolaylaştırıcı Unsurlar: iştigal konuları ile ilgili olarak, kurum ve kuruluşlarının faaliyetlerinin, tanıtımına, kamuoyuna anlatılmasına, hizmetin ifası esnasında muhatap olunan bürokratik işlemlerin çözüme kavuşturulmasının süratlendirilmesi ile ürün satışına destek ve yardımcı olma kabiliyetine sahip olan kurum, kuruluşlar olup haliyle bu gruplarda görev yapan çalışanlar da bu kapsamda değerlendirilmektedir.

YA PAS BİLET VERİLECEK ŞAHIS İŞTEN UZAKLAŞTIRILMIŞ BİR ÇALIŞAN OLURSA?

Adıyaman'da bulunan 2100 yıllık yazıtta "Kanunlara saygılı olun" mesajı bulunmuş. Yazıtlarda Kommagene Kralı l. Antiochos'un özellikle halka verdiği demeçler yer alıyor. Birileri 'Kanunlara son derece itaat edin ve saygılı olun’ diyor. Yazıtların arkasında da l. Antiochos ile I. Mithridates rölyefi var.

2100 sene sonra bizler halen neleri konuşuyoruz? Bir bakın hele.

THY’ de bir çalışan 211-2= 209 kişi ile birlikte işten uzaklaştırıldı. Sene malum. Genel anlamda olanı biteni çoğunluk hatırlayacaktır bu nedenle çok kısa anlatacağım. Çalışanların büyük bir kısmı şirketi mahkemeye verir. Sonuç belli. Yerel Mahkeme, istinaf ve Yargıtay kararı çalışanların lehinde. İş akdinin fesih işlemi geçerli nedenlere dayanmadığı için işe iade. THY’nin Kanunun öngördüğü artı ödemeyi yaparak kararı uygulamama hakkı var. İş kanunun bir maddesi şirkete bu hakkı veriyor. Tabii ki THY bunu kullandı. Bu durumda personelin emekli olarak şirketten ayrılan çalışanlarla ilgili tüm haklara aynen sahip olduğuna ilişkin emsal oluşturacak yargıtay kararlarına rağmen bahis konusu çalışanların pas bilet hakları verilmedi. Bu konuda Şirketi icraya veren bir çalışanın da olduğunu hatırlıyorum. Halen uğraşıyor bildiğim kadarı ile. Bizim söz konusu ettiğimiz çalışan (mağdur) bu konuda şirketi tekrar hukukla karşı karşıta getirdi. Mahkeme; nedenini anlamak zor ama senelik pas bilet hakkının personele verilmesine karar verdi. Ve mahkeme kararı Türk Hava Yollarına gönderildi. Uzun süre ses çıkmayınca eski işten uzaklaştırılmış emektar kalkıp THY’ nin insan kaynakları ünitesine müracaat etti. Verilen cevap “sistemimizde uçuş biletlerinin geriye yönelik olarak düzenlenmesi mümkün değil. Elektronik ortamda çalışıldığı için manuel bilet düzenleme imkânımız yok. Bu nedenle mahkeme kararını uygulamamız da imkân dahilinde değil.” Tabii ki bu cevap yazılı olarak verilmedi. Şifahi bir söylem. Halen şirketten ( IK ) birileri ile görüşüyorlar (?) Zikredilen kararı Bakırköy 27. nci iş Mahkemesi 15.3 .2022 tarihinde vermiş. Bugüne kadar kararın uygulanmaması her halde okurlara bir şeyler söylüyordur. Görüşedursunlar bakalım. Konu yeniden hukuki platforma taşınacağa benziyor. Bu nedenle anlatımı burada noktalıyorum. Hoş THY kanadının bunu da dikkate almadığı ortada ama acaba Yargıtay bu personele neden çalıştığı döneme yönelik yalnız iki senelik pas hakkının verilmesini öngördü? Bunun mutlak geçerli bir sebebi olmalı (?)