MANTIK SÜZGECİMİZ BU KONUDA NE DİYOR? İnsanlar konuya aynı pencereden bakamıyorlarsa, alınan sonuçların da farklı değerlendirilmesi kaçınılmaz. Şu anda birçok konuda yaşadığımız aynen budur. Söz söylemek irfan ister, anlamak ise insan. Şükür İnsanız ama yine de bir şeyleri anlayamıyoruz. Zorluyoruz kendimizi. Nafile.. Anlayabilme çizgisinde milim ilerleme yapamıyoruz. Elbet bir gün, bir şekilde anlayacağız.
Geneli kapsamayan, kişilere özgü uygulamaların izahı ne kadar insani olarak yapılırsa yapılsın yine de mantık ve vicdan süzgecimize takılıyor. Kabahat bizde değil. O süzgecin imali esnasında üzerinde yer alan delikleri çok küçük çaplı yapanlarda. Rahmetli anneme, babama kadar uzanır bu iş.
İKALE KELİMESİNİN SÖZLÜK ANLAMI: İkale kelimesinin sözlük anlamı bir şeyi ortadan kaldırmak olup sözlük anlamının kelimenin iş hayatındaki manasını da oluşturduğu ortada. Özetle tarafların kendi istekleri ile yaptıkları sözleşmeyi yine kendi istekleriyle bozması anlamına gelir. Yargıtay’ın pek çok kararında ve uygulamada sıklıkla görülmesine karşın mevzuatımızda iş sözleşmesinin karşılıklı sona erdirilmesini düzenleyen bir hükme rastlanmıyor.
Ben bu uygulamayı ilk duyduğum zaman fazla istihdam nedeni ile çalışanları işten ayrılmaya teşvik edecek bir uygulama olduğunu düşünmüştüm. Aslında Türk Hava Yollarının personele yaptığı duyuruda da “ Emekliliğe teşvik uygulaması” deniyordu. İnandım. Bir kere de yanılmayayım.
KEŞKE BİZDE BU GÜNKÜLER GİBİ ASTLARINI DÜŞÜNEN TEPE YÖNETİCİLERLE ÇALIŞMIŞ OLSAYDIK.
Bu İkale denen sistem hangi sene ve hangi tarihte ortaya çıktı tam olarak bilemiyorum. Meğer bizim dönemin tepelerdeki yöneticileri bizi hiç düşünmemişler. Ne kendileri faydalanmış ne de bizi faydalandırmışlar bu tür avantajlardan. Düşünsenize, 30 sene çalıştıktan sonra beni kovacaklarına İKALE uygulaması ile çıkartsalardı? Bizi düşünmediler ki bu sistemi bulup uygulasınlar. Genel Müdür Yusuf Bey, 3 senelik yıllık ücretli izin kullanmadım diye canıma okumasaydı? Kanunda böyle bir uygulama yok ama görevden ayrılırken devlet ancak bir senelik ücretli izin paranızı öder gibi olmayan bir hükme bizi inandırmıştı. Sanki THY Bolayırlı ailesinin şirketiymiş de bana işten ayrılırken ödenecek olan kıdem ve ihbar tazminatımla birlikte kullanmamış olduğum izin parası babasının cebinden çıkacakmış gibi (?) Allah selamet versin. Şirketi çok düşünen bir insandı.
BU GÜNÜN TEPE YÖNETİCİLERİ BU KONULARDA EŞSİZLER. Ama benim canım şirketimin bu günkü akıllı ve zeki kurmayları her sistemi kendilerinin veya güçlü ve kuvvetli olanların yakınlarının ( ? ) çıkarına uygun bir şekilde kullanabilmek amacı ile yaptıkları işlemler şirketin her seviyesindeki çalışanının ağzında. Anlatıp, yazıp
duruyorlar. Bu denli iyilik dolu insanların bu kadar aleyhlerinde konuşmak hoş bir şey değil. Evet, bu hususlar şayet doğru ise nasıl olsa ortaya çıkacaktır. Doğrusunu isterseniz bu kadarının olabileceğine inanmak kolay değil. isterseniz bozguncular, yönetime muhalifler her zamanki gibi yalan şeyler uyduruyor diye düşünebilirsiniz.
THY YÖNETİMİ HUKUKA SAYGILIDIR. Yargıtay kararlarında da görüleceği üzere ikale sözleşmelerinin yasal bir dayanağı bulunmadığından ve bu sözleşmenin İş Kanununu yakından ilgilendirmesi nedeni ile bu sözleşmelerde icapta bulunanın makul yararına yorum ilkesinin benimsenmesi şarttır diyor kararlarında. İcapta bulunanın İkale
Sözleşmesinin akdine baskı altına alınmadan kendi özgür iradesi ile karar vermiş olması şarttır diyor ve ikale sözleşmesinin geçerliliği noktasında işçi lehine değerlendirmenin gerektiğini ifade ediyor.
Evet, THY tepe yönetiminin İKALE konusunda hukuka duyduğu hassasiyeti takdir etmemek mümkün değil. Yargıtay’ın belirtilen konudaki uyarılarını en üst seviyede dikkate alıp büyük bir titizlikle uyguladıkları aşağıdaki örneklerden de anlaşılmıyor mu?
İCAPTA BULUNAN NE DEMEK? Galiba ortada küçük bir hata da var. “İcapta bulunan” sözü genel anlamda çalışanları ifade etmektedir. Acaba, Türk Hava Yollarının başındakiler ve IK ünitesini yöneten zevat, icapta bulunan sözünün salt Başkan Yardımcıları ve üstü unvan taşıyan çalışanlar şeklinde değerlendirmiş / anlamış olabilirler mi? Her halde öyledir. Zira bu unvanları taşıyanların şirketten ikale yolu ile şerefle ve mutlu bir şekilde selametlendirildiklerini konuşuyorlar. Tabii ki alçak sesle. Araya bir iki Müdür de karıştırılmış olabilirmiş. Bunlar doğrumu ki? Herhalde birileri bu konularla ilgilenecektir.
İKALE UYGULAMASI İLE İLGİLİ SÖYLENTİLER. Eğer bu anlatılanlar doğru ise, hangi senelerde yaşandığını bilmeniz gerekir diye düşünüyorum. Mesela bir çalışanın iş sözleşmesinin İkale yolu ile feshedip bir süre sonra aynı kişiyi şirkette yeniden istihdam etmek nasıl bir düzenektir. Yadırgadım vallahi. Tabii bu durumda aklınıza gelen ilk husus bu değerli çalışanın İkale sözleşmesini takiben şirket tarafından kendisine ödenen meblağı iade etmiş olduğudur. Durum böyle ise büyük bir sorun değil diyeceksiniz. Evet, böyle yapılması gerektiği ile ilgili kesin bilgim de yok Belki hukuken geri ödemesi gerekmiyordur. Tabii bunları savunmak için kişiye yapılan ödemenin detaylarının da bilinmesi gerek. Bazıları da, bu neticeten bir sözleşme, yeni akdedilen de ayrı bir sözleşme olur. Bu da bozulursa yenisi yapılır. Buna engel var mı? Evet, buna yanlış diyemem.
İKALE sistemi uzun zamandır mevcut. Yoğun kullanımının ise kimin döneminde başladı eminim biliyorsunuzdur?.
Her ne ise 2016’ nın başlarında Hamdi Topçu bey görevden ayrıldı. Yerine İlker Aycı Bey geldi. Çok kısa bir süre sonra İlker Bey Hamdi beyin gözdesi olan birini ( ki bu zat o zamanlarda Fetöcü olarak anılıyormuş) İkale yolu ile işten çıkartıldı ve yerine İlker Aycının ve de sistemin gözdesi olan bir zat atandı. Ve yeni atanan zat selefi ile ilgili bir İKALE sözleşmesi hazırladı. Haydi buyurun. İkale yolu ile işten çıkartıldı orası tamam da bu yönetici ye THY ne kadar tazminat ödedi dersiniz? THY’ nin necip personeli kendi aralarında konuşurken, ilgili zatın bu konuda 10 seneye yakın / veya aşkın bir süredir kullanmamış (?) olduğu izin paraları ile İkale sözleşmesinin diğer akçeli
Hükümlerine uygun olarak bu günkü para ile 1 Milyon TL’ ye yakın bir meblağdan bahsediyorlardı. Abartılı geldi bana. Evet, bu bir dedikodu olabilir (?) Tasalanmayın yapılan ödeme kayıtlarda mevcuttur ve de değiştirilemez. Zaten kendileri şimdilerde bir Bakanlığımızın bağlı kuruluşlarından birilerinde çalışırmış doğruysa. Günü gelince erenler buna da bakarlar.
Evet, izin parası demişken, bir tarihte şirketin Personel Başkanlığı / Yurt İçi Personel Yönetim Müdürlüğü ilgili ünitelere bir duyuru yaparak daha önce kullanılmayan yıllık ücretli izinlerin kullandırılması için gerekli tedbirlerin alınmasını ister. Mesajın sonunda ise bir not vardır. “Müdür unvanında görev yapanların biriken izinlerini kullanmaları işlerin aksamasına neden olacağından özellikle Müdür unvanı altında görev yapan çalışanların bildirilmesi yeterlidir.” Sonra ne mi olur? Falan Müdür üstü bir çalışanın iş sözleşmesi ( görülen lüzum üzerine ) ikale yöntemi ile sonlandırılır. Şirket içinde konuşulan, bu garibime diğerinden az ödeme yapıldığıdır. Yalnız İzin parası ödemesinin 400 günlük izin bedeline tekabül eden bir meblağ olduğunu fısıldıyor çalışanlar. .Herhalde 400 günlük iznin nasıl biriktirildiğini bana sormazsınız? Erenlere söyleyin araştırırken baksınlar. Şirketin Başkanlık seviyesinde, kurumun en tepesine bağlı koskoca Teftiş Kurulu var. Temininde güçlük çekilen bu güzide şahsiyet, uygulama nedeniyle bir zarara uğramamış olsun. İşte ona üzülürüm. Her ne ise, yönetimin bu şahıs ile ilgili yazılı olarak uyarıldığı da söylenenler arasında. Uyarıyı yapan halen hayattaymış ve de mail yolu ile yazılı olarak derdini tepelere anlatmış Doğru mu acaba? Hemen yok öyle bir şey demeyin. Bakarsınız söyleyen insan yönetime bildirimde bulunduğu vesaiki de ortaya koyuverir. Vakıa bizim zihniyetimiz ona da hemen sahte yaftasını yapıştırır, ama vasın olsun. Siz kime inanacağınızı bilirsiniz.
Yapılan bir hatayı, daha doğrusu gerek ülkeyi ve gerekse Türk Hava Yollarını oldukça küçük düşüren bir suçu, resmiyete koymayıp ört bas ederek, kendilerine yürekten bağlı faili lekesiz bir şekilde THY’ den uzaklaştıran bir yönetimden bahsedeceğiz bu paragrafta. Şirketten uzaklaştırma işleminin İKALE yolu ile yapılıp yapılmadığını bilemiyorum. Olayı bana nakleden de bundan emin değil. Ancak öyleyse de şaşırmam.
Üstün vasıflara sahip bir çalışan, tam hatırlayamıyorum ama Ortadoğu noktalarından birine Türk Hava Yollarını temsilen yönetici olarak gönderilir. Bu zat-ı muhterem orada bir İngiliz yolcuyu taciz eder. Kendisinden şikayetçi olunur.. Şikâyet İngiltere Konsolosluğu / Elçiliği tarafından mı, yoksa bizzat müşteki yolcumuz tarafından mı yapıldı bilmiyorum. Herhalde Elçilik/ Konsolosluk tarafından yapılmıştır ki, THY Müdürü apar topar görevden alırlar. İnsan hali ile konunun resmi makamlara intikal ettirildiğinin ve söz konusu yöneticinin tazminatsız işine son verildiğinin söylenmesini bekliyor değil mi? Boşuna beklemeyin. Evet, yukarıda da ifade ettiğim üzere bu yönetici yaptığı çirkinlik ile Ülkemizi ve Türk Hava Yollarını ne denli küçük düşürdüğü dikkate alınmadan ve hiçbir soruşturmaya muhatap edilmeden şirketten bir şekilde uzaklaştırılır. Uzaklaştırılır ama bu işlemi yapan saygıdeğer yöneticilerin dostlarının fazla uzağa gönderilmemesine de içleri razı değildir. Söz konusu yöneticinin üstün hizmetinden Türk Hava Yollarının mahrum kalmasını istemeyen tepe yöneticiler (?) bu kıymetin Türk Hava Yollarına hizmet veren bir taşeron şirkete Müdür yapılmasına tavassut ederler. Malum bazı durumlarda tavassut etmenin, rica etmenin talimat vermekten farkı yoktur. Siz ne düşünürsünüz bilmem?
Emeklilik hakkını kazanıp, buna ilişkin dilekçesini kuruma sunmuş olan şahıslarında İkale uygulamasından istifade etmeleri hikâyesi ise ayrı bir konu. Ben de duyunca yok artık diyerek ortaya koydum tepkimi. İnanmadım, inanamıyorum. Erenlere bu da duyurulacaktır mutlak. Gerek görürlerse bakarlar.
Evet, Aslında böyle çok örnek olay yaşanmış diyorlar. Ben söyleyenlerin yalancısıyım. Bunları daha iyi bilen biri yok mu sizce? Mutlak var. Şu anda dedikodu mahiyetinde çalışanlar arasında konuşulan bu yaşanmışları anlatmaktan bile korkan çalışanlar şayet doğruyu fısıldamışlar ise bir gün rahatlıkla sesli veya yazılı olarak hikâyelendireceklerdir hepsini.
Ben tam bunları anlatırken güvenilir bir ağabeyimiz halen kurumda çalışmakta olan orta seviyede bir yöneticinin kendisine bu konuda söylediklerini nakletti.. ,” bence münferit hadiselere çok takılıp kalıyorsunuz. Çünkü konu
dışarıdan bakınca değişik yorumlanmaya müsait görülüyor. Aslında, bunlar anormal uygulamalar değil diyerek devam etmiş sözlerine.. Bir adım öte bu ikale uygulamaları, THY Yönetiminin çalışanlarına ne kadar adaletli ve hakkaniyetli bir şekilde yaklaştığının bir göstergesi olarak yorumlanması gerekir. Ve elbette her uygulamanın kendi içinde bir mantığı var sözü ile sürdürmüş konuşmasını. Nasıl yani sualini ise örneklerle cevaplamış
“ Sizlerinde bildiğiniz ve gördüğünüz üzere THY Yönetimi emektar personelinin tüm akçeli haklarını
eksiksiz olarak ödemeyi her zaman ön planda tutmuştur. Çünkü biz THY yöneticileri kul hakkı yemekten hep korkmuşuzdur. Bizim istihdama yönelik uygulamalarımız sektörün diğer şirket yöneticilerinin ufkunu açacak nitelikte. Biz buna inanıyoruz.
Sizin hikaye ettiğiniz örneklerin tümünün bir izahı var. Ancak bunları yorumlamak ziyadesi ile uzmanlık ister. Bu nedenle size anlatmanın bir fayda sağlayacağına inanmıyorum. Zira olaylara aynı pencereden bakmıyor / bakamıyoruz. Aramızdaki fark budur. Evet, şirketimize hayli üzün süre emek vermiş bir yöneticimiz başka bir kurumda daha iyi imkânlarla iş teklifi aldığını düşünün. Kendisi ile bir İKALE sözleşmesi imzalanarak kıdem ve ihbar tazminatı, birikmiş izin ücretleri ve de 6 brüt maaş ödenerek kurumumuza geçmiş senelerde yaptığı hizmetler için bir anlamda teşekkür edilmesinin sizleri rahatsız etmemesi gerekir. Bir şirket, dürüst çalışan, üstün performans gösteren ve bu performansıyla şirket karlılığına önemli katkılar sunan personelini başkalarına da emsal teşkil etmek üzere maddi ve manevi olarak ödüllendirebilir. Sizce bunun nesi normal değil. Emeklilik hakkını kazanmış bir çalışanımızı kuru bir tazminat ödemesi yaparak göndermedik. İçimiz razı olmadı. Onun emekli olunca alacağı meblağı İkale yolu ile hafiften süsledik Bunda ne kötülük var ki? Siz senelerce bu şirkette çalıştınız. Hangi dönemde
Türk Hava Yollarının hangi yöneticileri size bu kadar yakın davrandı ve ayrılırken bile sizden ilgi ve alakalarını esirgemedi? Var mı böyle bir örneğiniz? Yoktur.
Tabii ki şirketin maddi imkânları bu uygulamayı genelleştirmemize ve tüm personelimize uygulamamıza engel oluyor. Yoksa bizim fıtratımızda çalışanlarımız arasında ayırım yapmak yok. Mecburen bu uygulamayı hak eden personeli seçme durumunda kalıyoruz. Belki de yapılan bu işlem konu ile ilgili yanlış bir görünüm oluşmasına sebebiyet veriyor
Düşündüm de haklıdırlar. Evet, olaylara / yaşananlara aynı pencereden bakamadığımız da doğrudur. Aramızdaki görüş farklılığı da bu nedenle oluşuyor. Ben halen bir şeyleri tam olarak anlayamıyorum. Daha iyi koşullarda iş ve kariyer imkânı bulduğu için, çalıştığı şirketi terk eden bir yöneticiye bu ödemeler neden yapılır? Bunun mutlak bir nedeni vardır. Aptal çocuk yarışmasında birinci gelen biri bile bunu tahmin edebilir. Ancak anlatımlara dayanan bu konulardaki kanaatimi açık açık ifade edip ortalığı kızıştırmak istemem. Öyle ya. Bekli anlatılanlar hatalıdır, yanlıştır veya kasıtlıdır. Olabilir. Evet, saygıdeğer yöneticiler bu uygulamadan istifade ettirilen güzide çalışanlarının isim ve unvanlarını açıklarsalar başka bir izahat verilmesine gerek kalmaz. Takdir onların.
BALIKÇILAR NE DER? BALIK BAŞTAN KOKARMIŞ. Bu konuda söylenebilecek bir tek söz var. O da yukarıdaki görselde kayıtlı. Hatırlayalım. Ne demiş Süleyman Sönmez. Sudan çıkarsa balık elbette baştan kokar-Kuyruk sağlam olsa da çürük başla neye yarar. Başı çürük olan hangi balık dersiniz?
Yorumlar Tüm Yorumlar (109)