UÇAK KAZALARI VE İLETİŞİM ( CRM-HF) KÜLTÜRÜ

Uçak kazalarına etkileri açısından bakarsak, havacılık personelinin iletişimi mi daha önemlidir yoksa uçak elektrik  jeneratörleri mi ?

Ya da başka bir şekilde sorayım. uçak elektrik  jeneratörleri nedeniyle düşen uçak sayısı mı daha çoktur  yoksa iletişim sorunları nedeniyle düşen uçak sayısı mı ?                                 Belki sizler için inanılmaz gelecek fakat  literatürde uçak elektrik  jeneratörleri nedeniyle düşen  uçak yok. ( en azından ben bulamadım )

(Teknik kökenli olmayanlar için:  günümüz yolcu uçakların da ; en az iki  adet motor elektrik  jeneratörü + 1 adet yardımcı güç ünitesi elektrik jeneratörü + 1 adet hidrolik veya rüzgar  gücü ile çalışan jeneratör  olmak üzere  4 adet elektrik  jeneratörü vardır. Bunlardan 3 tanesi arıza yapsa  geriye kalan  bir tane jeneratör bile  stand by şartlarda uçuş için gerekli elektriği sağlar – bu şartlar altında galley vb off olur-)

Uçak akülerinin  inverter ile birlikte sağladığı  ve hiç faal  jeneratör olmadan  bile uçuş için gerekli haberleşme , navigation vb  için  ac- dc elektrik  saglanması  ve  tip bazında ekstra emniyet tedbirleri olduğunu da belirtmeliyim, gördüğünüz gibi teknik olarak uçağı düşürmek pek kolay değil…

İletişim kaynaklı  ( CRM,HF dahil geniş manada ) uçak kazası sayısı ise şaşırtıcı derecede yüksek. Burada uzun uzun örnekleri  ve istatistikleri  yazmak istemiyorum. Meraklıları için  bu tarz çalışmaları  derleyen  ve iletişim kökenli kazalar ile ilgili özet ( 35 sayfa ) bir yazısı  bulunan Paul Krivonos’un çalışmasını okumanızı tavsiye ederim.

"link :http://www.asasi.org/papers/2007/Communication_in_Aviation_Safety_Paul_Krivonos.pdf "

Havacılıkta  sorunlara  yol açan iletişim problemlerinin  daha çok ;  hava trafik kontrolörleri, pilotlar  ve uçak bakımcılar  arasında  olduğunu görüyoruz.(kendi aralarında ve birbirleriyle )

Peki nedir bu kadar önemli  iletişim konusu…

Bu konuda yazılabilecek o kadar çok alt başlık ve örnek var ki  bu yazının  hacmi ve platformu bu tarz yazı  için uygun değil.

Ana etken olarak söyleyebileceğim konunun öneminin muhatapları tarafından yeterince anlaşılmadığını düşünüyorum. HF ve CRM konuları  şekli manada  çok  sıkı kontrol ediliyor. Bu kontrol  güzel fakat hem otoritede hem de şirketler de hem de personelde   bu konuların  şekli açıdan  değerlendirildiğini, işin esasının gözden kaçtığını  düşünüyorum.

İletişim konusu derya... Bu yazıda sadece  konuyla ilgili ; çalışan,yönetici ve eğitmenlerin sürekliliğinin  önemine değinmek istiyorum. Hasta örneği ile  açıklamaya çalışayım.                     Öncelikle iyileşmek için hasta olduğumuzu kabul etmeliyiz. Daha sonra  uygun bir doktor bulur ve aynı  doktor ile  tedavi sürecini  devam ettiririz. Doktorumuzu sürekli  değiştirirsek  tedavimiz aksar , doktorumuzun sürekliliği  bizi tanımasını ,hastalıklarımızı takip etmesini sağlar  ve sonuç alırız.

Hasta örneğini  konumuza uyarlarsak ,teknik konular standart şartlar altında her yerde aynı sonuçları sağlar.Fakat sosyal konular böyle değildir. Her ülke,her şirket ,her ekip farklı özellikler gösterebilir. Bu farklılıklara vakıf ülkeyi, kültürü, şirketi, ekibi  tanıyan zaman içinde gelişmeleri gözleyen  kişi / kişilerce sürecin  takip edilmesi gerekirken maalesef  teşhis: Abso , tedavi: Ron,  takip : Holse tarafından  yapılırsa  bu hasta iyileşir mi ? ( artık kurumların,  vakıfların temin ettiği kartuşa ihtiyacı kalmadı  bazı uygulamaları tekrar değerlendirmekte fayda var)

Kalite  ve SMS için şirketlerde sadece şekli denetim değil aynı zamanda bu konuların; özümsenmesi, kabulü, uygulama bütünlüğü ,takip ,iyileştirme vb  dikkat edildiği  gibi iletişim için de benzeri takip/denetim  yapılmalı dostlar alışverişte görsün kabilinden geçiştirmelere müsaade edilmemeli… “Cesur veya yaşlı pilot vardır, yaşlı ve cesur pilot yoktur” discovery alaska uçuşları belgeselinden.

Hazır iletişim  demişken biraz da günlük hayattan yazalım…

İnsan sayısı kadar farklı karakter vardır desek yanlış olmaz herhalde, her insan ayrı bir dünyadır derler hatta aynı insan bile hayatının farklı dönemlerinde farklı olur.

Çoğumuz ,ailemizin ,arkadaşlarımızın ,yöneticimizin,çalışanımızın  bizi anlamadığını , bize yanlış yaptığını düşünürüz. Lütfen kendi kendinize sorun 10 yıl önceki siz  bugün canlı olarak karşınızda olsa   onunla tam olarak anlaşabilir misiniz ? 10 yıl önceki siz  kırmızı   renkli spor  araba seviyor olabilir oysa bugün siz beyaz renkli bir sedan seviyor olabilirsiniz ya da 10 yıl evvel milli takımdan başkası yalan diyen biri olarak bugün  X takımın fanatiği olabilirsiniz vb.

Ben , 10 yıl önceki  Erdal Gülmez  gelse onunla  tam olarak  anlaşamazdım .İnsan kendiyle bile zaman içinde çelişebiliyorsa nasıl olur da tüm dünya benim gibi düşünsün diyebilir ?

Maalesef bugün çoğu anlaşmazlığın ( aile-iş-arkadaşlık )  ben merkezcilik nedeniyle olduğunu görüyoruz.

Herkesi kendi konumunda kabul etmek ve saygı  günlük hayatımızda başarılı iletişimin şartı ve  sırrı.

Tekrar hatırlatmak isterim ki havacılık iletişimi önemlidir hemde  en az uçak  jeneratörleri  kadar…

Jeneratörlerin; imalat,bakım,denetimlerine gösterilen özen kadar iletişim için özen göstermezsek sonuç elde edemeyiz.

Bir sonra ki yazı da (Havacılık sektörü asgari işçilik uygulaması)  görüşmek üzere,

Saygılarımla.

Erdal GÜLMEZ

NOT: Değerli Airporthaber okuyucuları, sektör için yoğun yaz dönemi başladı. Sizin okumaya benim yazmaya çok vaktim olmayacak gibi gözüküyor. Müsaadenizle –çok özel bir gündem olmaz ise – haziran,temmuz ,ağustos  döneminde  yazmayacağım.